Upravo program ekonomskog državljanstva pruža veliku šansu za ubrzan ekonomski razvoj sjevera Crne Gore i mogućnost da se konačno diversifikuje turistička ponuda naše zemlje. Od kad je uveden program, preko 10 hotela je počelo sa izgradnjom u Kolašinu, dok do tog momenta 15 godina nije izgrađen nijedan hotel više kategorije na sjeveru, kazao je u razgovoru za portal Aktuelno Filip Radojević, menadžer u kompaniji Henley & Partners Montenegro.
Govoreći o programu ekonomskog državljanstva, Radojević ističe da on daje izuzetan doprinos ekonomskom razvoju države, i da je i te kako vidljiv kroz konkretne rezultate.
”Naglasio bih da, ako bi se realizovao početni planirani potencijal programa, sa 2.000 originalno zamišljenih aplikacija, realna procjena je da program može generisati preko jedne milijarde eura investicija i prihoda, u relativno kratkom periodu trajanja ovog programa. Ovako koncipiran program predstavlja ozbiljan generator i pokretač raznih industrija kao što su građevinarstvo i hotelijerstvo, a takođe sa sobom nosi otvaranje i brojnih novih radnih mjesta”, kazao je Radojević za Aktuelno.
Koliko program ekonomskog državljanstva i na koji način doprinosi Crnoj Gori?
Smatramo da je efekat programa ekonomskog državljanstva, koji se sprovodi po Odluci Vlade Crne Gore od 2019. godine, izuzetan doprinos crnogorskoj ekonomiji. Posmatrano kroz brojke, potencijal do sada predatih aplikacija iznosi 320 miliona eura, što je i samo po sebi izuzetan efekat i pokazuje značajanost programa. Naglasio bih da, ako bi se realizovao početni planirani potencijal programa, sa 2.000 originalno zamišljenih aplikacija, realna procjena je da program može generisati preko jedne milijarde eura investicija i prihoda, u relativno kratkom periodu trajanja ovog programa. Ovako koncipiran program predstavlja ozbiljan generator i pokretač raznih industrija kao što su građevinarstvo i hotelijerstvo, a takođe sa sobom nosi otvaranje i brojnih novih radnih mjesta. Kroz ovaj program, postoje planovi za realizaciju 2,000 hotelskih soba u novim hotelima. S obzirom da jedna soba visoke kategorije doprinosi BDP-u države preko 50,000 eura godišnje, a zapošljava u prosjeku 1.3 radnika, već u narednih nekoliko godina, novi hoteli doprinijeće zapošljavanju najmanje 2,600 hotelskih radnika, a BDP-u države doprinosiće više od 100 miliona eura godišnje.
Koliko je adekvatan tajming za ukidanje ekonomskog državljanstva, s obzirom da nas očekuje težak period nakon krize?
Ukupno je u okviru programa predato oko 760 aplikacija i, kao što sam rekao, njihov ukupni potencijal iznosi 320 miliona eura, koje su dijelom donacija državi za razvoj manje razvijenih opština, a dijelom neophodna investicija. Kao jedan od važnih segmenata stranih direktnih investicija, program ekonomskog državljanstva obezbjeđuje održiv izvor prihoda, bez ulaska u prezaduženost. Ovo posebno dobija na značaju ako uzmemo u obzir porast inflacije, kao i predviđeni usporeni ekonomski rast na globalnom nivou. Smatram da produženjem trajanja programa ekonomskog državljanstva na prvobitno predviđenih 2,000 aplikacija Crna Gora ima šansu da značajno pospješi svoju ekonomsku situaciju i konkretno odgovori na izazove koji su pred nama.
Uprkos zabrinutosti Evropske komisije, neke zemlje u regionu se i dalje pripremaju da pokrenu sopstvene programe ekonomskog državljanstva, dok je Albanija već u završnoj fazi jer je već usvojila zakon kojim se odobrava ovaj program. Zbog čega se ovaj program ne nastavi i u Crnoj Gori?
Investicione migracije su danas široko prepoznate kao dugotrajni oblik državnog generisanja potražnje za investicijama i katalizator ekonomskog rasta i diversifikacije. Vrijednost industrije se mjeri u milijardama eura. Industrija je definitivno aktuelna u sadašnjem kontekstu, a biće sve aktuelnija u budućnosti. U svijetu sada postoji preko 100 programa investicionih migracija, i to je legitiman put migracije koji su prihvatile Sjedinjene Američke Države, Australija, Austrija, Španija, Italija, Portugal i mnoge druge suverene države. Investicione migracije su postale standardna i priznata poluga politike za podsticanje stranih direktnih investicija, a zemlje poput Austrije, Malte, Španije, Grčke, Italije, Portugala i mnogih drugih koje nude ove programe, stvorile su vitalnu prednost za sebe i svoje građane u globalnom nadmetanju za kapital i znanje. Svjestan sam inicijativa u zemljama regiona, i smatram da mogu biti veoma uspješne, ukoliko se sprovedu u skladu sa najvišim standardima provjere aplikanata, kao što je već slučaj u Crnoj Gori.
Koliko su zahtjevne provjere lica koja dobijaju ekonomsko državljanstvo?
Osnovni kriterijumi za apliciranje su sve vrijeme isti i krajnje strogi. Najveći broj aplikanata u sklopu crnogorskog programa dolazi iz nekoliko industrija: vlasnici biznisa i preduzetnici, zatim finansijski stručnjaci, takođe ICT stručnjaci i specijalisti, tipa doktora medicine. Postoje ozbiljna imena iz svijeta ICT industrije, lanaca kozmetičke i modne industrije, bankari, doktori koji rade na najprestižnijim svjetski prepoznatim klinikama, koji su već ili će, uskoro, kroz ovaj program, postati crnogorski državljani. Svaki aplikant, prvenstveno, je u obavezi da pribavi, i na propisan način legalizuje, čitav set dokumenata. Nakon što licencirani agent preda aplikaciju, počinje glavni dio procesa, tj. u sklopu internog postupka države sprovodi se oficijelni postupak provjere međunarodne podobnosti kandidata. (sveobuhvatni due diligence), koji za račun države rade svjetski poznate kompanije, specijalizovane u ovoj oblasti: Exiger iz Kanade i S-RM iz Velike Britanije, koje su dobile licencu u Crnoj Gori za ove poslove. Ova in-depth analiza traje minimum mjesec dana i ako je nalaz negativan, aplikacija se automatski odbija, bez prava žalbe. Ako je nalaz u redu, tek se onda aplikacija kvalifikuje da je pregledaju nadležni državni organi, na čelu sa Ministarstvom unutrašnjih poslova Crne Gore. Tek nakon provjere međunarodne podobnosti, i samo ukoliko nalaz nije za odbijanje, vrše se ponovo višemjesečne provjere Ministarstva unutrašnjih poslova, u saradnji sa Agencijom za nacionalnu bezbjednost. Uz to, naravno, država zadržava diskreciono pravo da oduzme pasoš aplikantu, u slučaju da se dokaže da je dostavio neispravan dokument u toku procesa, ili se ne ponaša u skladu sa zakonom nakon dobijanja državljanstva. Dakle, uspješni aplikanti koji ostvare pravo na crnogorski pasoš prolaze zaista opsežne provjere, kako po pitanju ličnih podataka, tako i svih finansijskih pokazatelja, vezano za njih i članove njegove porodice.
Da li se program ekonomskog državljanstva posebno pozitivno odrazio na sjever Crne Gore?
Upravo program ekonomskog državljanstva pruža veliku šansu za ubrzan ekonomski razvoj sjevera Crne Gore i mogućnost da se konačno diversifikuje turistička ponuda naše zemlje. Od kad je uveden program, preko 10 hotela je počelo sa izgradnjom u Kolašinu, dok do tog momenta 15 godina nije izgrađen nijedan hotel više kategorije na sjeveru. Program sa sobom donosi veliku dobit, posebno za sjever, u smislu sredstava, ali i u smislu kvalifikovanih aplikanata. Kao rezultat programa, došlo je do izgradnja više hotela ukupnog kapaciteta preko hiljadu soba, preko hiljadu novih radnih mjesta biće realizovano kada hoteli budu otvoreni, i generisana su značajna sredstva za unapređenje infrastrukture nerazvijenih opština. Ovaj pravac razvoja doprinosi primarno lokalnim zajednicama, a zatim i Crnoj Gori kao investicionoj i turističkoj destinaciji na više načina: prilivima u budžetu, otvaranjem novih radnih mjesta, ali i otkrivanjem novih tržišta.
