Cijene prirodnog gasa porasle su od ruske invazije na Ukrajinu, pogoršavajući već lošu situaciju sa snabdijevanjem tim energentom.
Da stvar bude gora, Moskva je od tada smanjila izvoz gasa u Evropu na višegodišnji minimum, pa je evropska cijena gasa uvećana skoro deset puta u odnosu na prosjek prije sukoba.
Koristeći podatke iz BP-ovog Statističkog pregleda svjetske energije, ovaj grafikon daje odnose na tržištu gasa za najveće svjetske proizvođače u 2021.
Potrošnja prirodnog gasa na najvišem nivou 2021.
Prirodni gas je dio gotovo svakog aspekta svakodnevnog života ljudi širom planete. Koristi se za grijanje, kuvanje, proizvodnju električne energije, kao gorivo za motorna vozila, u đubrivima i u proizvodnji plastike.
Ovo gorivo je prirodni gasoviti ugljovodonik i neobnovljivo fosilno gorivo koje se formira ispod površine Zemlje. Iako Zemlja ima ogromne količine prirodnog gasa, veliki dio se nalazi u područjima daleko od mjesta gdje je on potreban. Kako bi se olakšao transport i smanjio njegov obim, prirodni gas se često pretvara u tečni prirodni gas (LNG) procesom koji se naziva ukapljivanje.
Uprkos globalnim naporima da se smanji oslanjanje na fosilna goriva, potrošnja prirodnog gasa dostigla je novi rekord 2021. godine, nadmašivši prethodni postavljen 2019. za 3,3 odsto.
Prema Međunarodnoj agenciji za energiju, očekuje se da će potražnja blago opasti ove godine i ostati niža do 2025. godine.
Očekuje se i da će region Azije i Pacifika i industrijski sektor biti glavni pokretači globalne potrošnje gasa u narednim godinama.
| Region | Potražnja 2021. u milijardama kubnih metara (bcm) | Procjena za 2022. (bcm) | Procjena za 2025. (bcm) |
|---|---|---|---|
| Afrika | 169 | 172 | 188 |
| Azija i Pacifik | 895 | 907 | 990 |
| Centralna i Južna Amerika | 153 | 147 | 153 |
| Eurazija | 634 | 619 | 632 |
| Evropa | 604 | 549 | 536 |
| Srednji Istok | 564 | 582 | 627 |
| Sjeverna Amerika | 1.084 | 1.108 | 1.116 |
| Svijet | 4.103 | 4.083 | 4.243 |
Proizvodnja prirodnog gasa
Deset najvećih proizvođača prirodnog gasa zaduženi su za 73 odsto ukupne proizvodnje na svijetu.
| Pozicija | Zemlja | Proizvodnja u 2021. (bcm) | Procenat % |
|---|---|---|---|
| #1 | 🇺🇸 SAD | 934,2 | 23,1% |
| #2 | 🇷🇺 Rusija | 701,7 | 17,4% |
| #3 | 🇮🇷 Iran | 256,7 | 6,4% |
| #4 | 🇨🇳 Kina | 209,2 | 5,2% |
| #5 | 🇶🇦 Katar | 177 | 4,4% |
| #6 | 🇨🇦 Kanada | 172,3 | 4,3% |
| #7 | 🇦🇺 Australija | 147,2 | 3,6% |
| #8 | 🇸🇦 Saudijska Arabija | 117,3 | 2,9% |
| #9 | 🇳🇴 Norveška | 114,3 | 2,8% |
| #10 | 🇩🇿 Alžir | 100,8 | 2,5% |
| 🌐 Ukupno u svijetu | 4.036,9 | 100% |
Prirodni gas čini 32 odsto potrošnje primarne energije u Sjedinjenim Državama, najvećem svjetskom proizvođaču. Rusija je drugi najveći proizvođač, sa najmanje 37 triliona kubnih metara prirodnog gasa, što se procjenjuje kao najveća zaliha na svijetu.
Proizvodnja prirodnog gasa u Kini porasla je za 7,8 odsto u 2021. i skoro se udvostručila od 2011. Ovaj održivi rast proizvodnje djelimično je rezultat vladinih politika koje podstiču prelazak sa uglja na gas
Evropska kriza prirodnog gasa
Rusija je značajno smanjila protok prirodnog gasa ka Evropi otkako su zapadne zemlje uvele sankcije Kremlju nakon invazije na Ukrajinu. Prije rata, Evropska unija (EU) uvozila je iz Rusije oko 40 odsto prirodnog gasa koji se koristi u njenim zemljama.
Gas se transportuje sistemom Sjeverni tok, podmorskom gasovodnom mrežom koja vodi ispod Baltičkog mora od Rusije do Njemačke.
Ruski energetski gigant Gazprom nedavno je prepolovio količinu prirodnog gasa koju dostavlja gasovodom Sjeverni tok 1 na 20 odsto kapaciteta, okrivljujući sankcije Zapada za kašnjenje u isporuci neophodne turbine. Zvaničnici EU kažu da Rusija snabdijevanje gasom koristi kao svoje “oružuje”.
Usred tenzija, blok EU je iznio plan za postepeno ukidanje zavisnosti od ruskih fosilnih goriva. Litvanija je početkom aprila prekinula uvoz ruskog gasa. Uvoz Estonije i Letonije takođe je pao na nulu početkom istog mjeseca. Bugarska, Holandija i Poljska najavile su da ne namjeravaju da obnove dugoročne ugovore sa Gazpromom.
Uprkos ovim naporima, Evropa ostaje zavisna od Rusije u snabdijevanju prirodnim gasom – barem u kratkom i srednjem roku.
Izvor: Visual Capitalist
Prevod: Bankar.me
