Profitabilnost bankarskog sektora u Centralnoj i istočnoj Evropi mogla bi biti manja za 30-50 posto u 2020. i 2021. u odnosu na scenario bez pandmije koju je izazvio Covid-19. navodi se najnovijim pognozama Raiffeisen Reasearcha pod nazivom “Bankarski sektori u CEE: Istovremeno u režimu krize i oporavka”.
Pad profitabilnosti na tržištima Centralne i Jugoistčne Evrope mogao bi biti na višem kraju ovog raspona, navodi se.
– Za 2020. i 2021. i dalje očekujemo da će povrat na kapital biti jednocifren u rasponu od 4-9% na većini tržišta CE/SEE, s 20 rizikom smanjenja u 2021. godini. Sveukupno, niska dvocifren broj ROE u bankarstvu CEE i dalje bi mogla biti izvodljiva u 2020. i 2021. godini, ali samo kada i ako tržišta Istočne Evrope i Rusije nastave sa performansama, procjenjuju iz Raiffeisena.
Prema istraživanju, kreditni rast na tržištima CEE u prvoj polovini 2020. bio je mnogo snažniji nego u “klasičnoj” makroekonomskoj i/ili makrofinansijskoj krizi. Ovaj razvoj odražava snažni zaokret nakon prve faze zaključavanja i, prije svega, u novom maloprodajnom poslovanju, koje je ostalo mirno tokom zaključavanja.
Kreditiranje u nekim zemljama CE/SEE bilo je znatno robusnije nego što se očekivalo. Kao i u zapadnoj Evropi, ovo se posebno odnosi na pozajmljivanje za stambene nekretnine (npr. u Češkoj, Slovačkoj ili Rumuniji, Hrvatskoj i Rusiji). Kreditiranje je podržano kontinuiranim programima podrške i subvencija i brzim smanjenjem sistemskih rezerva kapitala, dodatnih zaštitnih slojeva kapitala i /ili uklanjanjem mikro ili makrobonitetnih propisa/mjera pooštravanja u mnogim zemljama (npr. Poljska, Češka, Slovačka, Bugarska ), izvještava Indikator.ba.
Smanjenje oporezivanja banaka u Rumuniji početkom 2020. godine takođe je imalo pozitivan efekat.
Trenutno se kreditni rast u CE / SEE kreće u rasponu od 5-7% u prosjeku na godišnjem nivou. Na nekim tržištima, poput Mađarske, Srbije ili možda Albanije, ove godine moguće su čak i dvocifrene stope rasta kredita (u lokalnoj valuti). Isto se može odnositi na rusko tržište.
Poređenja radi, prethodne krizne godine u CEE karakterisale su negativne vrijednosti ili stope rasta kredita od najviše 2-4 posto.
– Podrazumijeva se da su hrabre mjere podrške fiskalne, monetarne i regulatorne prirode do sada učinile Covid-19 vrlo upravljivim. Napokon, u ovoj krizi očekujemo fiskalni impuls od 5-10% BDP-a u CE/SEE, dok je u globalnoj finansijskoj krizi u prosjeku iznosio oko 3% BDP-a – često praćen brzim procikličkim rezom, navode iz Raiffeisen Resercha.
Pogoršanje kvaliteta imovine ostalo je do sada skromno, a NPL se do sada povećao za 10-50 baznih bodova.
– Ipak, očekujemo da će se odnosi NPL u regiji CE/SEE povećati na najviše između 4-8% u regiji CE i 7-10% u regiji SEE. To bi značilo da bi posebno povećanje u regiji CEE bilo mnogo manje dramatično nego prije deset godina, dodaje se u analizi.
Inače, pokazatelji nekvalitetnih zajmova dostigli su višegodišnji najniži nivo u CE/SEE krajem 2019. Koeficijent NPL u CE dostigao je vrijednost nešto ispod 5% na kraju 2019. godine. U regiji Jugoistočne Evrope, odnos NPL je na kraju 2019. godine iznosio 5,9%. To znači da je taj omjer dostigao vrijednosti bliske nivoima viđenim prije globalne finansijske krize 2008/2009.
Na kraju u Raiffeisenu vide potencijal da etablirane banke iz centralne i istočne Evrope ponovo pridobiju kupce i tržišne udjele od FinTech-a i banaka izazivača, jer se vraća važnost poslova kreditiranja zajedno s platnim transakcijama. Pored toga, neke banke mogu iskoristiti priliku za stjecanje kupaca i tehnologije od FinTech-a koji sada posluju pod težim tržišnim uslovima.
