Odnos broja penzionera i broja zaposlenih u Crnoj Gori u martu je iznosio 1:1.58, što znači da na jednog penzionera dolazi 1,58 radnika. Na kraju prošle godine taj odnos je bio 1:1,54, zatim je u januaru ove godine povećan na 1:1.55, a u februaru je broj penzionera u odnosu na broj zaposlenih iznosio 1:1.57.
Ukupan broj penzionera na kraju marta bio je 108.901, dok je broj zaposlenih, iz čijih se uplata za doprinose u Fond penzijsko-invalidskog osiguranja finansira isplata penzija, iznosio 172.098.
U programu rada Poreske uprave za ovu godinu navedeno je da je planirana naplata prihoda po osnovu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje 483,5 miliona eura, što je devet odsto više nego što je ostvareno u prošloj godini.
Porski dug uz i na lična primanja 100 najvećih dužnika, prema podacima Poreske uprave, prelazi 73 miliona eura, a na listi preduzeća koja neuredno plaćaju doprinose prednjači državni Montenegroerlajnz sa dugom od 12,36 miliona, slijedi Rudnik uglja sa 11,59 miliona, Željeznična infrastruktura sa 3,44 miliona, Željeznički prevoz za neuplaćene doprinose duguje 2,77 miliona, a kompanija 13. jul Plantaže ima dug za doprinose od 2,7 miliona eura.
U isto vrijeme, dok se doprinosi neredovno uplaćuju, za isplate penzija, manjak u Fondu PIO dotira se iz budžeta.
Zbog toga što država toleriše da se plate radnicima isplaćuju bez uplaćenih poreza i doprinosa, deficit u Fondu PIO za 11 mjeseci prošle godine iznosio je 129 miliona eura, što čini oko 36 odsto prihoda tog fonda.
Nakon što su u prošloj godini usvojene izmjene Zakona o PIO, sa oročenim trajanjem, pojavio se veliki broj radnika koji zbog neuplaćenog radnog staža nijesu mogli da ostvare pravo na penziju. Takođe je veliki broj radnika koji su stekli pravo na penzije, ali imaju privremena rješenja, na osnovu kojih godinama primaju umanjene penzije jer im nije kompletiran staž ili im fali uplata za benificirani. Takav je slučaj sa grupom bivših radnika Željezare kojima nijesu uplaćene beneficije, zatim bivši radnici KAP-a koji su ostvarili pravo na prijevremene penzije još 2012. godine, ali im fali po nekoliko mjeseci neuplaćenih doprinosa, zbog čega im se penzije isplaćuju u umanjenom iznosu.
Miloš Konatar (URA) je kazao da je prvi problem to što država nije u stanju da naplati poreski dug.
– Država bi trebalo da uradi sve što može da naplati taj dug, odnosno ono što je naplativo. Takođe, što prije moramo krenuti u reformu penzionog sistema, bez obzira koliko ona bila bolna, jer je taj model na duge staze neodrživ. Bukvalno ćemo žrtvovati buduće generacije i uopšte isplatu penzija, ukoliko se ne krene u reformu penzionog sistema. Treći problem, koji je zabrinjavajući, jeste to što se u Crnoj Gori ne plaćaju porezi i doprinosi za radnike i to u državnim preduzećima, što je neprihvatljivo, jer, osim toga što gubi država, gube i radnici koji ne mogu ostvariti penzije ukoliko njihovi poslodavci ne uplaćuju poreze i doprinose. Problematično je i to što osim države čak i velika privatna preduzeća ostaju dužna za doprinos, ili ih uplaćuju na minimalac, dok vlasnici tih privatnih preduzeća godišnje ostvaruju milionske promete i profite. To je nešto što mora da se promijeni i čemu moramo da stanemo na put. Osim države tako ispaštaju i radnici koji ne mogu da ostvare pravo na penziju. Država mora da uradi sve što može, prije svega da zaštiti svoje interese, a zatim i interese radnika i njihova prava, rekao je Konatar.
On je naglasio da povodom prava radnika država mora da bude beskompromisna.
Reforme neophodne
Konatar smatra da se mora krenuti u reformu penzionog sistema.
– Moramo da uzmemo određeni modifikovani model reforme penzionog sistema koji se pokazao uspješnim u zemljama koje imaju sličan broj radnika i populaciju penzionera, kao u Crnoj Gori. Način na koji penzioni sistem trenutno funkcioniše je neodrživ na duge staze. Ne samo penzioni sistem, već su kompletna privreda, ekonomija i fiskalna politika zrele za reformu, poručio je on.
(Cijeli tekst pročitajte u današnjem Danu)
