Kreditiranje privrede ostaje u fokusu banaka u Centralnoj i istočnoj Evropi (CIE ), a očekuje se da oporavak napreduje skromno. Ovo je jedan od zaključaka studije pod nazivom “Bankarstvo u CIE – podrška održivom razvoju i inovacijama“, objavljene od strane UniCreditovog Odjeljenja za stratešku analizu CIE.
Iako je proteklih godina kreditiranje korporativnog sektora u većini zemalja Centralne Evrope i Jugoistočne Evrope (CEJIE ) bilo oslabljeno, uglavnom zbog manjih investicija i djelimično zbog povećane privredne štednje, rast kredita odobrenih privredi je ubrzan u nekim zemljama u 2015. godini. Istovremeno, struktura izvora finansiranja privrede u regionu CIE pokazuje da postoji prostor za potencijalno veću ulogu hartija od vrijednosti. Izvoz i fondovi Evropske unije (EU) treba da obezbijede dodatne poslovne mogućnosti za banke u regionu.
“Očekuje se da ekonomsko okruženje, u kojima posluju banke u regionu CIE, sveukupno posmatrajući, ostane pozitivno. Većina zemalja u regionu će pokazati solidan privredni rast, kako u 2016, tako i u 2017. godini“, izjavio je Karlo Vivaldi, direktor UniCreditove Divizije za poslovanje u CIE.
Prema istraživanju UniCredita, realan rast BDP-a CEJIE bi trebalo da dostigne 3,2% ove godine i 3,3% naredne, nakon ostvarenih 3,5% u 2015. godini, dok će u regionu CIE ovi parametri iznositi 1,3% ove godine, 2,6% sljedeće, u odnosu na 0,4% koliko je iznosio prošle godine. Osim toga, očekuje se da se ekonomski rast proširi na sve zemlje Centralne i istočne Evrope u 2016. godini.
“Nakon globalne finansijske krize u 2008. godini, jaz u finansiranju privrede u CEJIE je postao pozitivan što je bio odraz slabe potrebe za finansiranjem zbog manjih investicija i dijelom veće štednje“, izjavio je Mauro Đorđo Marano, zamjenik direktora Odjeljenja za stratešku analizu CIE u UniCreditu.
Na primjer, bruto štednja privrede, kao sastavni deo BDP-a, porasla je u proseku i do 20,2% u Bugarskoj u periodu od 2009. do 2014, u poređenju sa 15,5% u periodu od 2004. do 2008. godine. Zatim na 17,6% u prosjeku u Mađarskoj u odnosu na prethodno pomenuti period kada je iznosila 14,1%. Iako nisu sve zemlje CEJIE ostvarile rast bruto štednje privrede, manjak investicija je izuzetno uočljiv. Sa napretkom ekonomskog oporavka, očekuje se rast kredita odobrenih privredi u zemljama regiona koje zaostaju.
Dok će kreditiranje ostati glavni izvor finansiranja korporativnog sektora u CIE, postoji prostor za potencijalno veću ulogu hartija od vrijednosti.
“Tokom proteklih godina, vidjeli smo da je udio finansiranja putem hartija od vrijednosti nešto povećan u zemljama kao što su Češka Republika, Poljska i Slovačka. Ipak njihov udio je još uvjek nizak u većini zemalja”, istakao je Karlo Vivaldi.
U proseku učešće hartija od vrednosti u ukupnom finansiranju privrede iznosi 8% u CEJIE, ali je u Zapadnoj Evropi dostigao već 10% i 43% u SAD-u. Češka, Poljska i Slovačka su već iznad prosjeka CEJIE.
Dodatne poslovne mogućnosti za korporativni sektor banaka mogu biti podstaknute rastom izvoza i unaprjeđenjem apsorpcije sredstava EU. Izvoz predstavlja značajan dio BDP-a u većini zemalja Centralne i Istočne Evrope, čak i iznad eurozone i globalnog prosjeka. Sa evrozonom, kao najvažnijim trgovinskim partnerom u regionu, izvoz bi trebalo da zabilježi solidne stope rasta, iznad svjetskog prosjeka, u većini zemalja Centralne i istočne Evrope u 2016. i 2017. godini.
Fondovi EU su važan izvor finansiranja privrede u regionu CIE-EU , sa bankama koje pružaju savjetodavne usluge, obezbjeđuju sufinansiranje i finansijsko posredovanje. Za tekući program, za period od 2014. do 2020. godine, izdvojeno je više od 200 milijardi eura za zemlje članice CIE, od strane Evropske komisije pod pokroviteljstvom Evropskih strukturnih i investicionih fondova.
Oko 117 milijardi eura je izdvojeno za šest zemalja Centralne i istočne Evrope: Bugarsku, Češku, Hrvatsku, Mađarsku, Rumuniju i Slovačku. Od toga, 20%, odnosno 23 milijarde eura, namijenjene su za finansiranje privatnog sektora, a banke su uglavnom uključene.
“Oko 3,5 milijardi eura će biti implementirano kroz sredstva koje je odobrio UniCredit”, procjenjuje Karlo Vivaldi, direktor Divizije za poslovanje u CIE.
