1. Kako vidite ostvarenje rezultata Fonda u ovoj godini?
Kada razgovaramo o rezultatima Investiciono-razvojnog fonda, prije svega moramo imati u vidu činjenicu da smo sa kreditnom aktivnošću otpočeli tek u mjesecu junu 2010. godine, a da je prvi kredit realizovan u julu iste godine. Razlog za ovo je što je IRF u aprilu mjesecu 2010. godine registrovan i otpočeo sa radom kao jednočlano akcionarsko društvo čiji je osnivač i jedini akcionar Vlada Crne Gore.
Pružanjem širokog opsega finansijskih usluga različitim kategorijama korisnika, kao i ostalim programima podrške, uz očuvanje sopstvenih pozitivnih rezultata poslovanja, IRF se za period svog poslovanja profilisao na finansijskom tržištu kao institucija koja realizacijom svojih aktivnosti utiče na dalji razvoj preduzetničke kulture i unaprijeđivanje ambijenta za bavljenje biznisom u Crnoj Gori.
Kako je bilo i predviđeno Godišnjim planom rada IRF-a za 2013. godinu, tokom ove godine pojačali su se napori u cilju povećanja nivoa kreditne aktivnosti i predviđena je izmjena pojedinih kreditnih uslova, kako bi kreditna ponuda IRF-a postala još atraktivnija za krajnje korisnike. Takođe, s obzirom na restriktivnu politiku poslovnih banaka kada je u pitanju kreditiranje, ista politika je rezultirala i većim obimom direktnih kredita.
[widgets_on_pages id=”Baner”]
2. Koji su to postignuti rezultati?
Aktuelna kreditna podrška IRF-a podrazumijeva dvije osnovne kreditne linije posredstvom i uz garancije poslovnih banaka i direktne kreditne aranžmane, kao i posebne kreditne linije za žene u biznisu, mlade u biznisu (od 21-35 godina) i finansiranje projekta po MIDAS programima. Osim kreditne podrške, IRF crnogorskim malim i srednjim preduzećima nudi finansijske usluge koje se odnose na faktoring finansiranje i izdavanje kreditnih garancija čija je realizacija predviđena u saradnji sa komercijalnim bankama.
Od januara 2013. godine do danas finansirano je 147 projekata malih i srednjih preduzeća, preduzetnika i poljoprivrednika, kao i projekti odobreni lokalnim samoupravama i javnim preduzećima. Ukupan iznos sredstava IRF-a u realizaciji ovih projekata iznosi 35.074.556,35€, dok su banke za finansiranje istih izdvojile dodatnih 625.000,00€.
Od gore navedenog broja odobrenih kredita u ovoj godini, IRF je, na osnovu posebne kreditne linije namijenjene ženama-nosiocima biznisa finansirao 8 kredita u ukupnom iznosu od 259.774,20€, dok je u okviru kreditne linije mladi u biznisu Fond odobrio 5 kredita u iznosu od 152.000,00€. Kada je u pitanju kreditna linija za poljoprivredne proizvođače po osnovu MIDAS projekta, do sada je finansirano 26 projekta u ukupnom iznosu od 423.248,86€.
IRF je, takođe, u 2013. godini odobrio preduzećima 3 garancije u ukupnom iznosu od 2.900.000€., dok je sektor MSP-a i u ovoj godini, od strane Fonda, dodatno podržan kroz faktoring aranžmane, na način da je od početka godine do danas sklopljen 21 Ugovor o faktoringu i otkupljeno 22,3 mil € potraživanja.
3. Pod kojim uslovima ste kreditirali?
U zavisnosti od kreditne linije po kojoj preduzeće ili privrednik konkuriše, variraju i uslovi koji važe. Shodno Finansijskoj politici IRF-a za 2013. godinu, minimalni iznos kredita za sve korisnike, osim projekata poljoprivrednih proizvođača iz MIDAS šeme, iznosi 10.000€. Za start-up preduzeća maksimalan iznos kredita je do 50.000€, za preduzetnike do 30.000€, registrovane poljoprivredne proizvođače do 20.000€. Za direktne kreditne linije koje Fond finansira bez pomoći banaka, što preovladava, maksimalni kredit je do 1.000.000€. Pomenuti krediti se mogu odobriti sa rokom otplate do 10 godina, uključujući grejs period do 2 godine i kamatnu stopu od 4,5% do 6,5% godišnje.
Ukoliko se projekat realizuje u sjevernom regionu i u manje razvijenim gradovima (Cetinje i Ulcinj), predviđene su i stimulacije koje se ogledaju u smanjenju kamatne stope za jedan procentni poen. Takođe, ukoliko preduzeće namjerava da zaposli pet i više novih radnika, dobiće istu povoljnost, tj. smanjenje kamatne stope.
4. Faktoring – perspektive i rezultati?
Faktoring finasiranje u 2013. godini značajno je eskaliralo, kako u dijelu interesovanja preduzeća, tako i po obimu ostvarenog prometa. Akcenat smo stavili na podršci domaćim proizvođačima prvenstveno hrane i prerađevina, ali i ostalim proizvođačima iz industrijskog sektora. Omogućavanjem korišćenja faktoring finansiranja i trgovini omogućeno je proširenje baze korisnika i uključivanje u faktoring sistem i malih crnogorskih proizođača. Na ovaj način omogućili smo istima da što prije naplate svoje proizode i nastave proizodni ciklus bez zastoja ili uzimanja skupih kratkoročnih bankarskih kredita.
U ovoj godini za sedam mjeseci sklopili smo 21 ugovor za faktoring finansiranje od kojih su dvanaest ugovora sa domaćim proizvođačima, prije svega proizvođačima hrane, dok su ostali iz oblasti trgovine i usluga.
Interesovanje preduzeća je kontinuirano i stalno izraženo, govoreći kroz pokazatelje, podsjećamo da je 2011. godine bilo 7 korisnika faktoringa i 3,3 mil € otkupljenih potraživanja. U 2012. godini sklopljeno je 15 ugovora sa klijentima od kojih je otkupljeno 11,9 mil € potraživanja, a za jedanaest mjeseci 2013. godine sklopljen je 21 faktoring ugovor i otkupljeno 22,3 mil € potraživanja.
Imajući u vidu pokazatelje iz ove godine sa pokazateljima iz 2011. i 2012 .godine, ukupna finansijska podrška IRF-a domaćim preduzećima preko otkupa potraživanja za nešto više od dvije kalendarske godine, iznosila je više od 37 mil €. Shodno navednom, perspektive faktoring finansiranja su veoma izvjesne, kako po finansijskim pokazateljima, tako i po izraženom interesovanju domaćih kompanija.
5. Savin kuk – kupovina, plan?
IRF je u ovoj godini potpisao Ugovor o kupoprodaji nepokretnosti Ski Centra “Durmitor“ – u stečaju Žabljak pri čemu je ponuda IRF–a za kupovinu svih predmetnih nepokretnosti iznosila 1.500.000€ uz zadržavanje 7 zaposlenih u radni odnos na neodređeno vrijeme. U vezi sa tim, osnovano je društvo sa ograničenom odgovornošću pod nazivom “Turistički Centar Durmitor” – Žabljak, čiji je osnivač IRF, dok je ove godine Ski Centar “Durmitor” izdat pod zakup, iako Fond planira dalja ulaganja sredstava i napora da se ovogodišnja i sljedeća turistička sezona poboljša.
Takođe je formirana međuresorna Radna grupe za valorizaciju lokaliteta “Savin kuk” na Žabljaku sastavljena od predstavnika Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore AD, Ministarstva finansija, Ministarstva održivog razvoja i Sekretarijata za razvojne projekte, sa zadatkom definisanje modela valorizacije lokaliteta “Savin kuk” na Žabljaku.
6. Šta planirate sljedeće godine?
Ono što je izvjesno u pogledu polaznih osnova sa kojih IRF kreira planove za dalje poslovanje jeste modifikacija proizvoda koje je Fond uveo u svoju ponudu tokom prethodnih godina, a iste se odnose na dalji razvoj kreditnih šema, implementaciju kreditno-garantne šeme u saradnji sa poslovnim bankama i uvođenje novih oblika faktoringa.
IRF kao institucija čiji je primarni cilj razvoj sektora MSP-a, nastojaće da se i u 2014. godini još aktivnije angažuje u radu na otklanjanju poslovnih barijera, stvaranju biznis ambijenta i pružanju raznih vidova finansijske i nefinansijske podrške namijenjenih stimulisanju razvoja MSP i preduzetništva, smatrajući ih važnim subjektom crnogorske ekonomije.
7. Saradnja sa poslovnim bankama
IRF nastoji da održi korektan i prije svega partnerski odnos sa svim bankama u crnogorskom sistemu, te je u prilici da u saradnji sa poslovnim bankama malim i srednjim preduzećima na adekvatan način pruži svu neophodnu podršku u savladavanju problema tekuće nelikvidnosti, a komercijalnim bankama dugoročan izvor finansiranja.
Kao što je pomenuto, razvoj sektora MSP-a je jedan od primarnih ciljeva IRF-a, a u ispunjavanju istog Fond ne bi uspio tokom svih prethodnih godina bez svesrdne podrške crnogorskih banaka. Shodno tome, model saradnje IRF-a sa EIB-om i poslovnim bankama predstavlja podršku razvoja malih i srednjih preduzeća iz oblasti proizvodnje, poljoprivrede, turizma i ugostiteljstva i uslužne djelatnosti, a istovremeno vodi računa i o namjenskom trošenju sredstava, uz obavezno poštovanje uslova navedenih investicionim programom, uz napomenu da krediti koji se finansiraju iz sredstava EIB-a podrazumijevaju nižu kamatnu stopu za 0,5% prema krajnjem korisniku.
8. Saradnja sa EIB-om
Potpisivanjem Ugovora o kreditnom aranžmanu sa EIB-om u ukupnom iznosu od 50 miliona eura, obezbijeđen je veći kreditni potencijal IRF-a, koji će u narednom periodu biti iskorišten u svrhu finansiranja i jačanja mikro, malog i srednjeg biznisa. Sama odluka Evropske investicione banke da kreditno podrži IRF predstavlja potvrdu uspješnosti Vlade Crne Gore i Investiciono-razvojnog fonda u obezbjeđivanju preduslova i stvaranje povoljne ekonomske klime za nesmetan i brz rast i razvoj malog i srednjeg biznisa.
Kredit je odobren na rok od 8 godina u koji je uključen grace period od 2 godine i isti će se realizovati u tranšama u periodu od 2 godine od dana potpisivanju ugovora, pri čemu minimalan iznos jedne tranše iznosi 5mil €. Kamatna stopa zavisi od uslova na medjunarodnom bankarskom tržištu i određuje se za svaku tranšu pojedinačno.
Po predmetnoj kreditnoj liniji, IRF je kreditno podržao već 20 projekata čiji su nosioci mala i srednja preduzeća u ukupnom iznosu od 5.543.400,00€. Po tom osnovu, IRF je u mjesecu februaru ove godine u navedenom iznosu povukao prvu tranšu kredita, dok je druga tranša kredita povučena u mjesecu oktobru ove godine i njome je kreditno podržan 31 projekat u iznosu od 9.430.363,00€. Iznos od 10 mil € je u pripremi za treću tranšu čije je povlačenje planirano u prvom kvartalu 2014. godine. (irfcg.me)
