Cijena električne energije za domaćinstva trebalo bi od 1. avgusta da bude veća 6,17 %, a hoće li se to desiti zavisi od nalaza regulatora koji bi uskoro trebalo da počne analizu godišnjih prihoda energetskih kompanija, kazao je Pobjedi predsjedavajući Odbora Regulatorne agencije za energetiku Branislav Prelević.
On je podsjetio da su cijene električne energije utvrđene odlukom o odobravanju tabela sa cijenama za trogodišnji regulatorni period od 1. avgusta ove do 31. jula 2015. godine, koja je donijeta u julu 2012. godine.
Obračun
– Prema istoj odluci, za period od 1. avgusta 2013. do 31. jula 2014. godine cijena električne energije za domaćinstva uvećava se za 6,17 odsto, dok je za period od 1. avgusta 2014. godine do 31. jula 2015. godine određena cijena koja je za 5,69 odsto veća od prethodne – kazao je Prelević.
On je objasnio da ova regulatorna godina ističe 31. jula, navodeći da regulator ovih dana ulazi u proces analiziranja godišnjih prihoda energetskih kompanija.
– Ako ustanovimo da su ispunjeni uslovi da se izvrše korekcije, onda ćemo do polovine jula objaviti u kom iznosu će se promijeniti tarife koje su prethodno bile određene za period 1. avgust ove – 31. jul naredne godine – rekao je Prelević.
Struja jeftinija nego u EU
Prelević je podsjetio da je Eurostat nedavno objavio analizu cijena električne energije zemalja Evropske unije i država kandidata, prema kojoj su cijene u EU27 u 2012. porasle za 6,6 odsto u odnosu na prethodnu godinu, navodeći da je povećanje cijena od šest odsto zabilježeno i 2011. i 2010. godine.
On je kazao da cijena električne energije za domaćinstva u Crnoj Gori, sa PDV-om iznosi 9,5 centi po kwh, odnosno da je dva puta niža od EU27 prosjeka koji je 2012. iznosio 19,7 centi po kwh.
Komentarišući može li se i u Crnoj Gori desiti povećanje cijena struje, poput onog u EU o kojem je izvijestio Eurostat, Prelević je naveo da su uvijek nezahvalne projekcije o budućem kretanju cijena električne energije na opštem nivou.
On je rekao da bi sa strane potražnje, kao osnovnog pokretača formiranja cijena bilo koje robe, zbog ekonomske krize, trebalo očekivati pad cijena, dodajući da se to u proteklim godinama nije desilo, osim 2009. godine.
– Sa druge strane, snažan prelazak sa fosilnih goriva na obnovljive izvore energije, kao i postepeno zatvaranje nuklearnih elektrana u Njemačkoj ili produžetak zabrane njihove gradnje u nekoliko država EU, te neizvjesnost oko CO2, značajno utiče na smanjenje ponude sa jedne strane i orijentaciju ka skupim tehnologijama kao što su photovoltaic, vjetrogeneratori i slično, sto će u krajnjem rezultirati daljim rastom cijena – kazao je Prelević.
Kupovna moć i cijena struje
On je naveo da se, opravdano ili ne, često govori o kupovnoj moći stanovništva u odnosu na cijene električne energije, podsjećajući da je Eurostat 22. juna prošle godine objavio komparativni nivo cijena 37 evropskih država, među kojima i za Crnu Goru.
Prelević je objasnio da su rezultati istraživanja iskazani preko ,,indeksa nivoa cijena“ koji omogućavaju poređenje cijena među zemljama u odnosu na prosjek Evropske unije (EU indeks = 100). Ako je indeks nivoa cijena veći od 100 zemlja smatra se relativno skupljom u poređenju sa EU prosjekom i obratno ako je manji.
– Opšti nivo cijena potrošnih dobara i usluga u Crnoj Gori iznosio je 59 odsto, dok je za električnu energiju niži i iznosi 54 odsto. U vezi sa tim treba primijetiti dvije činjenice. Prvo, niži indeks cijena električne energije u Evropi, uključujući Albaniju, Makedoniju, Bosnu i Hercegovinu, ima samo Srbija – 48 odsto. Drugo, između 12 roba ili usluga iz finalne potrošnje – hrana, duvan, obuća, odjeća, transport, namještaj, komunikacije, samo transportne usluge imaju niži indeks cijena od električne energije – kazao je on.
Kako se određuje cijena struje
Prelević je objasnio da je regulator u julu 2012. godine odredio tarife za sve naponske nivoe i tipove potrošača na distributivnoj mreži za naredne tri godine, pojedinačno za svaku godinu.
Prema njegovim riječima, regulator od 1. januara ne utvrđuje cijenu električne energije za potrošače na prenosnoj mreži, poput Kombinata aluminijuma, Željezare ili Željeznice, već samo cijenu prenosa.
– Ukoliko se u toku neke godine steknu uslovi, koji su precizno definisani metodologijom i pravilnikom, da se izvrše korekcije prihoda energetskih kompanija, onda će Regulator po sopstvenoj inicijativi ili na zahtjev kompanija pokrenuti postupak o utvrđivanju ovih korekcija – pojasnio je Prelević, dodajući da korekcije mogu rezultirati smanjenjem ili povećanjem tarifa.
Cilj korekcija je da na kraju godine dovede nivo prihoda kompanije na nivo koji je bio planiran na početku godine, pri tome se misli samo na onaj dio prihoda na kojeg kompanija nije mogla uticati. Regulator prati nivo ostvarivanja prihoda kompanija tokom cijele godine, dodao je on.
U Hrvatskoj struja 2012. poskupjela više od 20 odsto
Prema podacima Eurostata cijene električne energije prošle godine su u EU27 porasle za 6,6 odsto u odnosu na 2011. godinu. Najveći rast cijena zabilježen je na Kipru i u Hrvatskoj od 21 odsto, Turskoj 19,3, Grčkoj 15, Italiji 11, Bugarskoj, Španiji i Poljskoj od devet odsto.
Prelević je kazao da su jedino na Malti i u Danskoj cijene struje ostale na nivou iz 2011. godine.
Najnižu cijenu električne energije za domaćinstva i dalje ima Bugarska od 9,6 centi po kwh, a slijede Rumunija sa 10,8 i Estonija sa 11,7 centi. Struja je najskuplja u Danskoj, gdje košta skoro 30 centi po kwh i Njemačkoj i Italiji sa 26 i 23 centa.
