CBCG:Ograničiti državnu potrošnju i smanjiti zloupotrebe

Iz Vlade još nema zvanične reakcije na prijedlog Centralne banke da i Crna Gora, poput vise od 80 zemalja, donese zakon o fi­skalnoj odgovornosti i fiskal­na pravila kojim bi se ograničila javna potrošnja, povećala odgovornost za trošenje budžetskih sredstava i uvele sankcije za kršenje pravila.

CBCG je prije dvadesetak dana izasla u javnost sa ovim prijed­logom i uvrstila ga u preporuke Vladi za ekonomsku politiku za narednu godinu. Iz Ministar­stva finansija su kratko, prije desetak dana, Pobjedi kazali da će taj prijedlog CBCG razmo­triti ukoliko ga zvanično dobi­ju.

Ovim zakonom se, objašnjavaju u Centralnoj banci, želi povećati fiskalna odgovornost. – Fiskalna pravila predstavljaju propisana kvantitativna ogra­ničenja, odnosno limite. U praksi se najčešće javljaju u vi­du pet oblika: pravila koja pro­pisuju maksimalno učešće javnog.duga, budžetskog deficita, javne potrošnje ili javnih priho­da u BDP-u. Na tom spisku je i pravilo koje kombinuje javne prihode i javne rashode – objaš­njavaju u CBCG. Iz ove institucije podsjećaju da su najčešće pozicije koje se li­mitiraju, odnosno ograničavaju – budžetski deficit i javni dug. To je, u najširem, urađeno i pri­mjenom Mastrihtskih kriterijuma.

– Zakonom o fiskalnoj odgovor­nosti se teži ograničiti državna potrošnja i povećati odgovor­nost za zakonito, namjensko i efikasno korišćenje budžetskih sredstava – kažu u ovoj institu­ciji.

Zakon bi, objašnjavaju u CBCG, trebalo da sadrži i kaznene mjere, što je praksa u zemljama koje ga imaju.

-Propisivanjem sankcija, ukoli­ko se prekrše zadati kriterijumi iz zakona, bi se obezbijedilo po­štovanje ovih ograničenja – isti­ču sagovornici Pobjede apostrofirajući prednosti ovog zakona,

Ključna stvar je, kažu u CBCG, u tome što se zakonom sprečava zloupotreba fiskalne politike, jača kredibilitet cjeiokupne ekonomske politike, utiče na po­boljšanje kreditnog rejtinga ze­mlje i djeluje preventivno u očuvanju finansijske stabilnosti.

– U slučaju Crne Gore bilo bi poželjno višegodišnje pravilo, čime bi se ostavio prostor za fi­skalno uravnoteženje u odre­đenom vremenskom periodu. To bi bilo urađeno tako što bi se eventualno stvoren fiskalni de­ficit u jednoj godini pokrio sufi-

citom u narednim godinama. Na ovaj način bi se u prosjeku, u definisanom vremenskom pe­riodu, stvorio uravnoteženi bilans budžeta – predlaže Cen­tralna banka koja je u okviru redovnih preporuka dostavila Vladi i ove godine set sugestija iz oblasti fiskalne politike. Sve preporuke, kako kažu u ovom regulatoru, idu u pravcu usklađivanja potrošnje sa mo­gućnostima finansiranja od strane crnogorske privrede. Jedan od načina povećanja fi­skalne discipline je upravo do­nošenje zakona o fiskalnoj od­govornosti, koji podrazumijeva kvantitativno ograničenje poje­dinih fiskalnih pozicija, odno­sno propisivanje fiskalnih pravila u funkciji obezbjeđenja dugoročne fiskalne održivosti, ističu iz CBCG u odgovoru Pobjedi.

Pobjedino pitanje – kakva je sa­dašnja fiskalna odgovornost u Crnoj Gori – ostalo je bez direk­tnog odgovora.

– Kategorija fiskalne odgovor­nosti predstavlja dinamičan cilj -kojem treba težiti na svim nivo­ima, počev od kreatora i nosio­ca fiskalne politike, pado fiskal­nih obveznika. Samo na taj način može se postići zadovo­ljavajući i društveno prihvatljiv stepen fiskalne odgovornosti -navodi se u odgovoru Central­ne banke.

Iz ove institucije, međutim, podsjećaju na činjenicu da su „zone duga i fiskalnog deficita u koje je Crna Gora ušla u prote­kle dvije godine po međunarod­nim standardima još održive”. Zabrinjavajuće bi bilo da se

ovakva politika nastavi i u na­rednom periodu, ocijenili su stručnjaci CBCG naglašavajući oprez kod izdavanja garancija države. Oni podsjećaju na ocje­nu dabi aktiviranje ovog poten­cijalnog duga u velikoj mjeri moglo ugroziti i fiskalnu, a on­da posljedično i ukupnu stabil­nost sistema.