Crnogorske banke odobrile su građanima, privredi i Vladi u junu zaduženja vrijedna 141,35 miliona eura, po prosječnoj nominalnoj kamatnoj stopi (NKS) od 4,72 odsto, odnosno efektivnoj (EKS) od 5,49 odsto ukupnog iznosa pozajmice na godišnjem nivou, podaci su Centralne banke Crne Gore.
Takođe, klijentima banaka je za prvih šest mjeseci ove godine ukupno obezbijeđeno 709,63 miliona eura kredita, što čini 63,71 odsto iznosa svih prošlogodišnjih kredita od 1,113 milijardi eura. Zaduženja će u najvećem dijelu biti vraćena za više od 12 mjeseci, i to 527,65 miliona eura. Jedan od ključnih pokazatelja da privreda još ne uspijeva da stane na noge, ne samo zbog krize izazvane koronavirusom, već i posljedica sukoba Rusije i Ukrajine, jeste iznos novih pozajmica čija je ukupna vrijednost premašila polovinu ukupnih zaduženja, odnosno 393,37 miliona eura. Građani su u istom periodu od banaka pozajmili 284,75 miliona eura, javna preduzeća i ona u stranom vlasništvu još 17,83 miliona, banke i druge finansijske institucije osam miliona eura, nevladine i neprofitne organizacije 3,06 miliona, a Vlada i njene institucije i agencije 2,62 miliona eura.
Majski krediti
Banke su tokom juna odobrile zajmove vrijedne 141,35 miliona eura, od čega će 98,49 miliona biti vraćeno za period duži od godinu. Od ukupnog iznosa, na privredu se odnose pozajmice vrijedne 86,04 miliona eura, građanima 52,27 miliona, bankama još 2,5 miliona, lokalnim samoupravama 299.000 eura (pošto se Vlada na državnom nivou nije zaduživaala), nevladinim organizacijama 181.000 eura, a javnim i inostranim preduzećima 65.000 eura.
Na kraju juna, ukupna kreditna zaduženost građana, privrede i Vlade kod crnogorskih banaka dostigla je nešto manja nego u maju i iznosila je 3,538 milijardi eura. U odnosu na kraju 2021. godine, taj iznos je veći za 5,28 odsto.
Na pad ukupnog zaduženja na mjesečnom nivou najviše je uticala revnosnost Vlade u otplati dospjelih potraživanja domaćih banaka. Tako je njen dug na državnom nivou smanjen za pola godine umanjen za 21,51 odsto, odnosno 48,98 miliona eura. I banke su se potrudile da vraćaju kredite, pa je njihova ukupna zaduženost u junu u odnosu na kraj 2021. godine bila manja 11,97 odsto ili za 2,39 miliona eura.
S druge strane, raste zaduženost crnogorskih građana i kompanija, što je ukupan dug rezidenata prema bankama povećalo na 3,057 milijardi eura. Od toga, zaduženost stanovništva prvi put je premašila milijardu i po, tačnije 1,512 milijardi eura, što je u poređenju s posljednjim danom prošle godine veće za 5,63 odsto ili 80,61 milion eura. Privatne kompanije ukupno su dugovale 1,27 milijardi eura što predstavlja uvećanje od čak 12,51 odsto ili 144,77 miliona za prvih šest mjeseci 2022. Dug vlade na državnom nivou iznosio je 178,7 miliona, a lokalnih samouprava dugovale 34 miliona eura i manji je za 1,47 miliona u odnosu na kraj prošle godine. Finansijske institucije na kraju juna imale su kredite ukupne vrijednosti 17,56 miliona eura, a njihov dug za pola godine smanjen je za 11,97 odsto ili 2,39 miliona eura.
Stranci i inostrane firme na kraju juna su bili zaduženi 480,43 miliona eura, od čega finansijski sektor svoj dug smanjio za 3,89 miliona – na 328,39 miliona eura.
Iznosi
Od 52,27 miliona eura kojima su banke tokom juna kreditirale građane, i ovog puta polovinu ili 26,87 miliona čine gotovinske pozajmice, koje će u najvećem dijelu vratiti na period duži od godinu, a u sličnu kategoriju svakako spadaja čak 1,98 miliona eura nenamjenskih kredita sa hipotekom kako osiguranjem za njihovu naplatu.
Za kupovinu i adaptaciju stanova odobreno je još 9,65 miliona, za refinansiranje obaveza prema drugim finansijskim institucijama 5,56 miliona, a za robu široke potrošnje još 2,67 miliona eura. Preostala zaduženja odnose na izgradnju i adaptaciju, pripremu turističke sezone, te kupovinu automobila, dok je još 4,59 miliona eura svrstana među ostala zaduženja.
Za likvidnost obrtnih sredstava firme su se u junu zadužile novih 62,59 miliona eura, te još 14,06 miliona za različite investicione programe. Za nabavku osnovnih sredstava podigli su 4,88 miliona eura kredita, iznos od 2,56 miliona eura odnosi se na refinansiranje kredita podignutih kod ostalih banaka, gotovine je podignuto 1,64 miliona, a 2,24 miliona eura čine ostali krediti. Firme su se zaduživale i za izgradnju, te za kupovinu akcija.
Kamate
Najniže prosječne ponderisane i nominalne i efektivne kamatne stope za kredite koji su odobreni tokom maja imale su banke i druge finansijske institucije –2,96 odnosno 3,22 odsto na godišnjem nivou.
Za Vladu i njene institucije prosječna NKS bila je 4,25 odsto, a EKS 4,42 odsto na godišnjem nivou.
Prosjek za privredu bio je 3,6 odsto za NKS i 4,44 za EKS, javne i strane kompanije dobijale kredite s prosječnom NKS od 3,3 i EKS od 3,74 odsto, dok su nevladine i slične organizacije imale NKS od 6,54 i EKS od 7,98 odsto.
Građani su, pak, imali prosjek za NKS od 6,63 odsto i za EKS od 7,33 odsto za 12 mjeseci.
U junu najveća prosječna EKS od 9,31 odsto bila za kredite koje su banke odobravale nevladinim i sličnim organizacijama na period do godinu.
Prema namjeni, najniže prosječne EKS od 0,75 odsto na godišnjem nivou bila je za kupovinu robe široke potrošnje. Takođe u junu, najviša prosječna EKS iznosila je 19,29 odsto i odnosila se na sredstva za gradnju objekata na period kraći od godinu.
Bankar.me
