Devet opština, od kojih je osam sjevernih, tokom prošle godine nijesu izdale ni jednu građevinsku dozvolu, dok je Budva izdala čak 60! To pokazuje zvanični Izvještaj o stanju uređenja prostora u Crnoj Gori, koji je Vlada usvojila na prošloj sjednici.
Lokalne samouprave Andrijevice, Berana, Kolašina, Mojkovca, Plava, Pljevalja, Rožaja, Danilovgrada i Šavnika nijesu izdale ni jednu građevinsku dozvolu!
Ako se ima u vidu da su sjeverne opštine Petnjica, Plužine i Gusinje izdale po svega jednu dozvolu, onda se može izvesti zaključak da postoji slaba građevinska aktivnost u ovom dijelu Crne Gore, ali da nema ni odgovarajućih urbanističkih planova.
Prošle godine rekordna građevinska aktivnost: Navedeni podaci dobijaju na značaju, i predstavlaju alarm za državu, budući da je prošla godina bila rekordna za građevince.
Tako je, prema zvaničnim podacima Monstata, ukupna vrijednost građevinskih radova u Crnoj Gori lani iznosila 724 miliona eura i veća je za čak 24,9 odsto nego u 2017. godini.
Od tog iznosa, oko 90 odsto građevinskih radova obavljaju firme, odnosno privredna društva, dok preostali dio se odnosi na sektor domaćinstva.
Danilovgrad iznenađenje
Po broju izdati građevinskih dozvola prednjači opština Budva, koja je izdala 60 dozvola, pa zatim Podgorica sa 30 odobrenih građevinskih dozvola.
Pošto je glavni grad veći od Budve desetak puta, jasno je da je u Budvi nastavljen trend betonizacije obale.
Gradska upava Bijelog Polja izdala je 14 građevinskih dozvola, uvijek atraktivni Žabljak četiri, a zanimljivo je da lokalna samouprava Danilovgrada nije izdala ni jednu dozvolu.
Godinama unazad, zbog urađenih urbanističkih planova i efikasnosti gradske administracije, opština Danilovgrad je važila za izuzetno poželjno mjesto za investiranje.
Ni Nikšić se ne može pohvaliti građevinskom aktivnošću. Drugi po veličini grad u Crnoj Gori izdao je svega četiri građevinske dozvole.
Vlasti Kotora, u kome je u užem gradskom jezgru zabranjena gradnja, izdale su sedam građevinskih dozvola. Broj izdatih građevinskih dozvola svakako je u vezi sa urbanističkim planovima. Poređenja radi, Ministarstvo održivog razvoja i turizma je zaključno sa petkom, tokom ove godine izdalo pet građevinskih dozvola.
Šta piše u Izvještaju
Prema novom Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata, koji se implementira od lani, ukinuti su stari oblici građevinskih i upotrebnih dozvola i uvedena je prijava radova sa dokumentacijom propisanom zakonom kao uslova za građenje.
– U dijelu izgradnje objekata, značajna novina je ukidanje građevinske i upotrebne dozvole, kao upravnih akata na osnovu kojih se vrši izgradnja i upotreba objekta. Objekat može da se gradi na osnovu prijave koja se, sa propisanom dokumentacijom, podnosi nadležnom inspekcijskom organu. Za korišćenje objekta, investitor mora katastru da podnese zahtjev sa propisanom dokumentacijom – podsjeća se u Izvještaju.
Izuzetak predstavljaju složeni inženjerski objekti, za koje se i dalje izdaje građevinska i upotrebna dozvola, a za njih važe i drugačiji uslovi po pitanju vršenja stručnog nadzora.
Nadalje, prema novom propisu postoje dvije vrste planskih dokumenata: Prostorni plan Crne Gore, koji se donosi se za period od 20 godina, i Plan generalne regulacije za period od 10 godina.
U prelaznom periodu, do donošenja Plana generalne regulacije, a po postupku propisanom novim zakonom, mogu se izrađivati svi državni i lokalni planski dokumenti predviđeni derogiranim Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata.
Nadležni su tokom 2018. godine pristupili izradi šest državnih i 11 lokalnih planskih dokumenata, dok je glavni državni arhitekta, koji se po propisu za sve pita, dao 475 saglasnosti na idejno rješenje zgrade, trga i ostalih javnih prostora u naseljima.
Nekontrolisano širenje urbanih cjelina
U Izvještaju se upozorava da je evidentno nekontrolisano širenje urbanih cjelina i nedosljedno primjenjivanje standarda održive i ambijentalno usklađene gradnje, „što negativno utiču na prostor i kvalitet životne sredine”.
Stoga je, kako se zaključuje u Izvještaju, u cilju stvaranja uslova za prostorni razvoj Crne Gore, neophodno donijeti državne smjernice razvoja arhitekture i inkorporirati novu urbanu agendu u nacionalno zakonodavstvo.
Potrebno je, između ostalog, sprovesti legalizaciju objekata, sačuvati identitet predjela i težiti da se što veće površine poljoprivrednog zemljišta privedu osnovnoj namjeni, odnosno poljoprivrednoj proizvodnji.
U dijelu tehničkih stvari, potrebno je vršiti redovno ažuriranje Registra planskih dokumenata, unaprijediti administrativne kapacitete urbanističko-građevinske inspekcije, uspostaviti informacioni sistem o prostoru u cilju efikasnijeg uređenja prostora, kompletirati digitalni katastar nepokretnosti i istovremeno uspostavlti katastar podzemnih instalacija.
I na kraju, poručuju autori Izvještaja, „pojedinačni interesi ne smiju štetiti javnom interesu”.
Izvor: Portal Analitika
