EU i eurozona je pred sličnim dilemama kao i bivša Jugoslavija početkom 90-ih godina, bar kada je riječ o daljem ujednačavanju poreskih Sistema država članica.
To je ocijenio jedan od najpoznatijih slovenačkih ekonomista, akademik Jože Mencinger.
“Hoće li EU postati finansijska unija? Ja tu vidim tri moguća scenarija, po uzoru na one iz bivše Jugoslavije”, kazao je Mencinger na konfrenciji o porezima koja je održana u Zagrebu.
Prvi, “konfederalni” model, istakao je Mencinger, podrazumijeva potpunu fiskalnu decentralizaciju, u kojoj fiskalna politika ostaje u nadležnosti država članica.
Drugi model znači sklapanje fiskalnog pakta, što je i trenutna situacija, u kojoj članice samo mali dio svojih prihoda prepuštaju zajedničkoj EU blagajni.
Treći model je fiskalna unija, u kojoj bi članice dobar dio svojih fiskalnih prihoda prepustile zajedničkom budžetu Unije. To bi, u suštini, bio “federalni” model, kakav je postojao u bivšoj SFRJ.
Analize koje je Mencinger radio za zonu eura i EU pokazuju da bi takav, “jugoslovenski” model značio da bi se bogatije članice odrekle velikih prihoda koje beru u korist zajedničkog budžeta, a taj bi se novac potom transferisao i u slabije razvijene članice.
Pojednostavljeno rečeno, bogatije bi članice EU time, barem na prvi pogled, bile na gubitku, a siromašnije na dobitku. No, bogatijima bi se to vratilo kroz povećanje standarda u slabije razvijenim članicama, pa bi na kraju i one bile u plusu.
Ivana Maletić, hrvatska zastupnica u Parlamentu EU, upozorila je, pak, da se o fiskalnoj uniji teško može govoriti dok je dio članica EU, među kojima je i Hrvatska, izvan eurozone te dok se ne postigne i veći stepen monetarne integracije. Potrebno je, dodala je, poraditi na smanjenju razlika u stepenu razvijenosti među članicama.
“U protivnom, imaćemo dalje podjele unutar EU”, istakla je Maletić.
Naglasila je i kako su glavne teme u poreskoj politici EU-a trenutno borba protiv poreske evazije i prevara, kao i dovođenje u red poslovanja s poreskim oazama. Poseban je naglasak na podsticanju istraživanja i razvoja, te digitalizacije. Hrvatska i u poreskoj politici, zaključila je Maletić, prati evropske i svjetske trendove.
