Prema informacijama Instituta za Okeanografiju Skrips smještenog u San Dijegu u saveznoj državi Kalifornija SAD, dobijenim mjerenjima obavljenim u Manua Loa opservatoriji na Havajima, možemo sa sigurnošću zaključiti da je količina ugljen dioksida (CO²) u atmosferi ove godine trajno prešla psihološku i krucijalnu granicu od 400 ppm (ppm je oznaka za milioniti deo neke cjeline, “parts per million”, kao što je promil oznaka za hiljaditi dio nečega ili postotak za stoti deo nečega).
Trajni prelazak ove granice predstavlja prekretnicu u klimi Zemlje, odnosno ono na šta naučnici već godinama upozoravaju: posljedice klimatskih promjena nakon ove tačke nezaustavljive su i nosiće ogromne globalne promjene.
Sva klimatska “nastojanja” proteklih godina, od sporazuma iz Kjotoa pa nadalje, ciljala su, barem deklarativno, na sprječavanje prelaska ove granice. Nakon prelaska 400 ppm-a naše mogućnosti za zaustavljanje klimatskih promjena, bez radikalnih promjena društvenih odnosa u pogledu energije i načina proizvodnje, svedene su na nulu. Arktik je 2012. godine bio prvi dio planete koji je prešao u “crveno”, a samo tri godine kasnije količina CO² u atmosferi po prvi je put ostala iznad 400 ppm tokom mjesec dana. Obično, prema mjerenjima u Manua Loi količina ugljen dioksida bude najveća u septembru, no ovog septembra ne očekuje se značajnije spuštanje ispod 400 ppm-a. Šta više, očekuje se upravo suprotno, a to je da septembarski nivo ove godine neće biti najveći, već da vrhunac količine CO² u atmosferi tek dolazi.
Politički promašaji i globalne posljedice
Svih šezdesetak zemalja koje su se prošlog decembra u Parizu obavezale na smanjenje efekta staklene bašte, odnosno izduvnih gasova među koje spada i CO², učestvuju u njihovoj emisiji u mjeri od 47,76 odsto, no samo zato što su zapadne zemlje, poput skandinavskih ili Njemačke, prebacile svoju štetnu proizvodnju u afričke i slične zemlje u kojima je industrija nerazvijena, pa ne ispunjavaju svoje kvote za emisiju. Globalno gledano, zapadne zemlje nisu zapravo ništa smanjile, samo su umjesto da emituju štetne gasove u sopstvenim zemljama, to činile u zemljama u razvoju, a mnoge su čak i zaradile na tome, zahvaljujući podsticajima Evropske komisije za bodove za smanjenje ugljenika.
Usprkos svim suprotnim političkim pokušajima, globalno i dalje dominiraju fosilna goriva i profitni interes nad javnim i potrebama ekosistema. Tako je na primjer snažna potpora političkih elita sporazumima poput Transatlantskog ili CEFTA-e sa Kanadom, u direktnoj kontradikciji sa sprjječavanjem klimatskih promjena jer podrazumijeva slobodu trgovanja i ekstrakcije fosilnih goriva nezavisno od ekološke i socijalne štete koju to proizvodi. Čak i izgradnja postrojenja za obnovljive izvore energije počiva na ekološki katastrofalnoj metodi rudarenja materijala na drugom kraju svijeta.
Bez promene globalnog načina proizvodnje put kojim se krećemo vodi u nepovrat i podrazumijeva globalno izumiranje vrsta, poremećaje prehrambenih lanaca, podizanje nivoa mora, i kisjeljenje okeana. Zbog djelovanja ljudi, svake godine trajno nestaje oko 10.000 životinjskih vrsta, a do 2050. zbog toga će nestati jedna četvrtina vrsta koju poznajemo danas. Prehrambeni lanac poremećen je jer povećanje temperature mora utiče na alge koje onda ne mogu da prehranjuju fitoplankton do kojeg potom ne mogu doći druge životinjske vrste, poput riba, ptica ili sisavaca koji zavise od morske hrane. Velike količine leda koje se otapaju ispuštaju ogromne količine CO² u okeane koji onda postaju kisjeli, pada njihova PH vrijednost, utiču na fitoplankton koji proizvodi 70 do 80 odsto kiseonika u atmosferi i uzrokuju izumiranje koralnih grebena koji takođe imaju važnu ulogu u okeanskim ekosistemima jer, osim što proizvode kiseonik, drugim vrstama pružaju utočište i izvore hrane. Za nova rješenja sad je već kasno, kao što se uostalom godinama već upozorava, da se sad i zaustavi u potpunosti emisija štetnih gasova, već emitovana količina neće u kratkom periodu zaustaviti opisane procese. Politička poruka je jasna, planetarno nema tako važnog prioriteta do profitnog interesa.
