Generalni direktor Direktorata za razvoj stanovanja u Ministarstvu održivog razvoja i turizma Marko Čanović održao je prezentaciju o Zakonu o regularizaciji neformalnih objekata i Akcionom planu na sjednici UNECE Komiteta za stanovanje i upravljanje zemljištem u Ženevi.
Na današnjem panelu pod nazivom „Zemljišna administracija i upravljanje“, Čanović je posebno istakao razliku između legalizacije – rješavanja pravnog statusa objekta, sa aspekta imovinsko pravnih odnosa, analize statike i sezmike, odnosno provjere građevinskih standarda, plaćanja zakonom predviđenih naknada, donošenje rješenja i upis istog u katastar nepokretnosti i regularizacije. Kao krajnji cilj ovog kompleksnog projekta, regularizacija predstavlja usklađivanje izgleda objekta sa smjernicama planskog dokumenta, koja se završava izdavanjem rješenja o regularizaciji i brisanjem zabilježbe iz katastra nepokretnosti da je objekata izgrađen bez građevinske dozvole.
Čanović je predstavio koncept koji je uveden u zakonski okvir i koji se zasniva na primjeni principa jednakosti. Kako je pojasnio, svaki građanin, bez obzira na mjesto stanovanja ima pravo da bude jednak član zajednice.
„Legalizacija, odnosno regularizacija objekata u kojim žive učiniće ih pojedincima sa jednakim pravima. Svi građani jedne zajednice- grada treba da uživaju iste mogućnosti da ostvare svoja prava na adekvatnan životni standard i pristup uslugama“, kazao je on.
Čanović je pojasnio da je svaki građanin dužan da poštuje zakon, plati komunalne naknade i porez. „Iz tog razloga najveći dio država koje imaju izražen problem nelegalne gradnje su se obavezale da će pristupiti rješavanju ovog problema na održin način, poštujući navedeni princip. Urbana, socijalna i ekonomska integracija neformalnih naselja u okviru ukupne gradske strukture predstavlja jedan od osnovnih ciljeva sprovođenja Zakona, te su navedeni principi uvaženi i ugrađeni u odredbe Zakona o regularizaciji neformalnih objekata uvođenjem faze regularizacije“.
On je objasnio da usklađivanje izgleda objekta sa smjernicama planskog dokumenta predstavlja „in ‘situ“ regularizaciju i poboljšanja do maksimalne mjere prostora na kojima su izgrađeni neformalni objekti, ali samo u slučajevima koji ne narušavaju odgovarajući urbani razvoj, npr. kršenje drugih prava, zaštitu životne sredine, zaštitu kulturnog nasljeđa.
„Sa druge strane, poštovanje principa jednakosti u odnos na one koje su gradili u skladu sa zakonom ogleda se u činjenici da će se sredstva prikupljena u procesu koristiiti za izgradnji nedostajuće infrastrukture na prostoru te mjesne zajednice, te će benefite imati čitava zajednica“, kazao je Čanović.
Zakonom je propisana procedura i način legalizacije neformalnih objekata, definisani neformalni objekti koji mogu ući u proces legalizacije, rješavanje imovinsko – pravnih odnosa, nadležnosti, kategorizacija objekata, kao i način otplate obaveza nelegalnih graditelja, kaznene odredbe i druga pitanja od značaja za legalizaciju, kao i provjera statičke i seizmičke stabilnosti neformalnih objekata.
Čanović je govorio i o uzrocima nelegalne gradnje, pripremnoj i implementacionoj fazi, kao i o značaju izrade orto foto snimka kao početnog koraka za izradu evidencije nelegalnih objekata. Cilj cjelokupnog procesa jeste da se regularizuje i valorizuje prostor uvođenjem bespravno sagrađenih objekata u pravni sistem, da se podigne standard građana unapređenjem komunalne infrastrukture, da se omogući lokalnim samoupravama naplata komunalnih naknada i poreza na nepokretnost, da se poveća vrijednost nekretnine i okolnog zemljišta i da evidenciju katastra nepokretnosti učini apsolutno pouzdanom.
Upoznao je prisutne sa činjenicom da prema zvaničnim podacima Uprave za nekretnine na teritoriji Crne Gore ima oko 42 000 objekata izgrađenih suprotno Zakonu, dok je prema nezvaničnim procjenama ta cifra oko 100 000. Takođe, na skupu je predstavljeno rješenje koje tretira neformalne objekte u zaštićenim zonama, kojim je predviđeno da objekti u tim zonama dobijaju status privremenih neformalnih objekata, koji će egzistirati u prostoru, plaćati godišnje naknade za korišćenje prostora, do privođenja prostora namjeni, odnosno donošenja planskog dokumenta.
Čanović je zaključio da ovaj projekat ima više aspekata – ekonomski, društveno-socijalni i ekološki, i da će u svakom od tih aspekata Ministarstvo održivog razvoja i turizma i ostale nadležne institucije podjednako razvijati njegove osnovne odrednice kao: pravedne, efikasne i transparentne.
Na 77. sjednici UNECE Crna Gora je dobila pohvale sa međunarodnih adresa za ozbiljno i studiozno urađen posao koji je rezultirao usvajanjem i stupanjem na snagu Zakona o regularizaciji neformalnih objekata.
Analitika
