U Crnoj Gori posluje 15 banaka, ali nema više od 14.000 korisnika e-bankinga, dok se nerazvijenost elektronskog bankarstva tumači kao posljedica malog tržišta naše zemlje, konstatovano je na sjednici Odbora udruženja banaka, drugih finansijskih organizacija i osiguranja Privredne komore Crne Gore.Na sjednici je formirana radna grupa koja će inicirati izmjenu zakonske regulative u pravcu modernizacije bankarstva kroz razvoj e-bankinga, a takođe je i ocijenjeno da su među ograničavajućim faktorima razvoja modernog bankarstva nemogućnost otvaranja računa online i zaključivanja transakcionih naloga putem telefona, pa je potrebno promjenom regulative urediti ovu oblast.
Kako je kazao profesor Dragoljub Janković sa Montenegro Business School Univerziteta Mediteran, u 300 godina dugoj istoriji bankarstva u svijetu dešavale su se mnoge promjene pod uticajem novih regulativa, biznisa, potreba klijenata i tehnologija.
“Danas više nego ikada ranije bankarstvo se nalazi pod velikim uticajem tehnoloških promjena. Javili su se novi vidovi bankarstva poput elektronskog, internet banakrstva, web bankarstva, virtuelnog bankara pa i virtuelnih banaka, mobilnog bankarstva itd. Značajne promjene dešavaju se i na finansijskim tržištima, ne samo u njihovoj organizaciji i načinu rada, već i kroz veliku raznolikost finansijskih instrumenata kao što su derivati”, dodao je on.
Kako pojašnjava, posebno je interesantan prodor ne-bankarskog sektora u bankarski, ali i obrnuto.
“Pridošlice u bankarski sektor svojim inovacijama remete ustaljenu bankarsku praksu i donose novine poput P2P finansiranja, Crowdfunding, Fintek i druge. Da li će se bankarstvo opstati u sadašnjem obliku ili će se evoluirati u neko hibridno, dilema je koja sve više aktuelna“, istakao je on.
Takođe, na sjednici je bilo i priče o Investiciono razvojnom fondu koji kreditnim linijama ukupne vrijednosti 100 miliona eura želi u ovoj godini da podstakne rast i razvoj preduzetništva i otvaranje novih radnih mjesta sa posebnim osvrtom na ciljne grupe kao što su žene, početnici i mladi u biznisu, visokoškolci, IPARD like projekat. On će podržati razvoj turizma, poljoprivrede, drvoprerade, proizvodnju, usluge i ICT.
Fond za tu namjenu planira direktne i aranžmane posredstvom poslovnih banaka. Kako je kazala Olja Stanković, kod direktnih kredita, koji mogu najviše iznositi 3.000.000 eura, kamatna stopa je do pet odsto, period otplate do 12 godina, odnosno do 15 godina za infrastrukturne projekte, sa grejs periodom do četiri godine.
“Posebne stimulacije kod direktnih kredita se odnose na, među ostalima, projekte čijom se realizacijom planira pet i više novozaposlenih, kamatna stopa je niža za jedan odsto, za subjekte koji projekte realizuju u opštinama sjevernog regiona i u manje razvijenim gradovima kao što su Cetinje, Nikšić i Ulcinj, kamatna stopa je niža za jedan odsto, za investitore koji kao sredstvo obezbjeđenja za kredit IRF-a obezbijede bankarsku garanciju , kamatna stopa je niža za 1,5 odsto. Za projekte koji se realizuju u opštinama na sjeveru Crne Gore, Nikšiću, Ulcinju i Cetinju naknada za obradu kredita 0,5 odsto, a ostali jedan odsto“, pojasnila je ona.
Kako je dodala, Fond ne odobrava finansijsku podršku za, između ostalog, za djelove investicije koji služe za lične potrebe, ugostiteljske objekte koji isključivo pružaju usluge točenja pića, medije, izgradnju stambenih i poslovnih objekata, trgovinu, banke i osiguranje, proizvodnju vojne opreme i drugo.
“Najčešći razlozi zbog kojih IRF ne odobrava kredite su ti što investitori nemaju zahtijevano sopstveno učešće, 30 odsto cijene koštanja nove investicije, imaju neurednu kreditnu istoriju, nijesu prezentovali održiv biznis plan, ulažu u nelegalno sagrađene objekte koji nemaju izvjesnu perspektivu legalizacije do momenta realizacije kredita IRF-a, nemaju adekvatan kolateral. To znači da su ponudili objekte pod teretima, nema građevinsku dozvolu, hipoteka druge banke, zabrana prometa i slično ili je isti neutrživ. Stanje na terenu ne odgovara stanju objekata kako su upisani u Listu nepoktretnosti, a koji je osnov za procjenu”, napomenula je Stanković.
U cilju rješavanja problematike nekvalitnenih kredita u Crnoj Gori donesen je Zakon dobrovoljnom finansijskom restrukturiranju dugova koji predstavlja osnovu Podgoričkog pristupa. Milena Rmuš iz Privredne komore Crne Gore kazala je da su glavni ciljevi su podsticanje oporavka dužnika, odnosno korisnika hipotekarnog kredita u finansijskim teškoćama restrukturiranjem duga, očuvanje stabilnosti finansijskog sistema i omogućavanje pristupa novim sredstvima finansiranja radi stimulisanja ekonomskog oporavka i rasta.
Prema preliminarnim podacima za 2015. godinu ukupna bruto fakturisana premija ostvarena na tržištu osiguranja iznosila je 76.929.000 eura, od čega je putem banaka ostvareno 1,14 odsto ukupne tržišne bruto premije, odnosno 881.000 eura. Preko banaka je zaključeno 8.775 polisa osiguranja, odnosno 1.893 polise životnog osiguranja i 6.882 polise neživotnih osiguranja.
Biljana Pantović, direktorica Agencije za nadzor osiguranja kaže da su banke koje posjeduju saglasnost od Agencije učestvovale su sa svega 3,04 odsto u ukupno ostvarenoj bruto premiji životnih osiguranja na nivou tržišta, što čini rast od 0,79 procentna poena u odnosu na 2014. godinu.
“Prodaja polisa preko banaka odnosi se na osiguranje života za slučaj smrti, odnosno riziko osiguranje. Riziko osiguranje je proizvod koji je najviše zastupljen kao sredstvo obezbijeđenja prilikom odobravanja kredita. Ovaj proizvod pruža sigurnost banci da će kredit biti obezbijeđen, a sa druge strane pruža i određeni vid zaštite korisniku kredita, odnosno njegovoj porodici. Obično riziko osiguranje prati plan otplate kredita. Za očekivati je dalji razvoj navedenog kanala prodaje, imajući u vidu zainteresovanost banaka za obezbijeđenje kredita putem polise osiguranja, a što će svakako dovesti do daljeg rasta životnog osiguranja“, zaključila je ona.
