Ofšor kompanija Goldenšers limited isplatila je krajem marta ove godine po 40 centi za akcije manjinskim akcionarima budvanskog preduzeća Montenegropromet, a novac im je isplaćen na račune koje im je ta kompanija otvorila u Crnogorskoj komercijalnoj banci.Većinski vlasnik kompanije Goldenšers limited, koji je prethodno kupio 95 odsto akcija, otkupio je akcije od preko 20 malih akcionara shodno Zakonu o preuzimanju akcionarskih društava, po takozvanom squeeze out pravu odnosno po pravu na prinudnu prodaju akcija manjinskih akcionara, koje je prvi put uvedeno u domaći pravni sistem upravo tim zakonom 2011. godine.
Prema podacima Centralnog registra privrednih subjekata, Montenegropromet bavi se iznajmljivanjem i upravljanjem vlastitih ili iznajmljenih nekretnina, a kao osnivač se vodi komapnija Goldenšers limited. Prema podacima CRPS-a, izvršni direktor Montenegroprometa je Goran Vuletić, dok su članovi odbora direktora Zoran Stojanović, Đorđije Delević i Vladan Vujović, biznismen koji kontroliše HJ1T fond.
Međutim, u CRPS-u nema podataka o tome ko stoji iza kompanije Goldenšers limited. Prema podacima iz spiska deset najvećih akcionara Centralne depozitarne agencije iz oktobra 2012. godine, većinski paket akcija, 82,8 odsto, bio je u vlasništvu Miodraga Mitrovića, vlasnika kompanije Megapromet, koji je uhapšen krajem septembra u aferi koja potresa Budvu. On i još petoro uhapšenih sumnjiče se da su učestvovali u transakcijama pri prodaji državnog zemljišta u selu Prijevor iznad Jaza, u kojima je Opština Budva oštećena za oko dva miliona eura.
Prema spisku CDA iz 2012. godine, 56,3 odsto akcija Montenegroprometa vodilo se na Mitrovića, dok je 26,5 odsto akcija bilo u vlasništvu njegovog preduzeća Megapromet. Nakon nešto više od dvije godine, na kraju januara ove godine, na spisku deset najvećih akcionara Montenegroprometa vlasnik 94,99 odsto akcija bio je skriven iza zbirnog kastodi računa. Broj akcija većinskog vlasnika, kompanije Goldenšers limited, poklapa se sa ukupnim brojem akcija koje je u Montenegroprometu imao Mitrović, fondovi iz Banjaluke VB i Aktiva invest, kao i udio koji je imala kompanija Gradnjapromet.
Kompanija Goldenšers limited je kupovinom akcija Montenegroprometa postala vlasnik vrijedne imovine, jer su u vlasništvu te firme bila ukupno 53 objekta, tri magacina, tržni centar u Budvi i hladnjača. Prema tvrdnjama jednog od akcionara, dio te imovine, koja je procijenjena na 18 miliona, prodatje, ali je dobar dio, poput samoposluge na Svetom Stefanu, prostora koji je izdat NLB Montenegro banci u Budvi, te knjižare i upravne zgrade preduzeća, postao vlasništvo ofšor kompanije.
Na to da je primjena squeeze out diskutabilna prošle godine je ukazivao NVO Centar za monitoring i istraživanje iz Podgorice, koji je Ustavnom sudu podnio inicijativu za ocjenu ustavnosti odredaba člana 39 st. 1 i 2 Zakona o preuzimanju akcionarskih društava. U inicijativi za ocjenu ustavnosti navedeno je da se uvođenjem te norme u Zakon o preuzimanju akcionarskih društava direktno narušava princip iz člana 58 Ustava, kojim se garantuje pravo svojine, kao i da se preuzimanje iz odredbe člana 39 zakona ne može podvesti pod javni intepec, uz napomenu da je osporavana odredba u suprotnosti i sa Protokolom uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i fundamentalnih sloboda, koji je Crna Gora ratifikovala 3. marta 2004. godine, a koji je stupio na snagu 6. juna 2006. godine.
Samostalni poslanik Mladen Bojanić istakao je da prinudni otkup, to jest squeeze out norma, ima smisla u državama sa veoma razvijenim tržištem kapitala.
– Kod nas se ta norma pokazala kao veoma diskutabilna, tačnije kontraproduktivna, jer od nje benefet imaju samo veliki akcionari, odnosno investitori. Sa druge strane, ta norma ograničava likvidnost tržišta, obeshrabruje male akcionare, iako upravo oni treba da održavaju tržište u Crnoj Gori, rekao je Bojanić.
On smatra da je problematično utvrditi realnu tržišnu cijenu na tržištima na kojima je veoma rijetka likvidnost jer se u nekoliko mjeseci trguje određenom hartijom od vrijednosti.
– U tom slučaju je vrlo lako izmanipulisati tržište, odnosno nekom alternativnom cijenom smanjiti tržišnu cijenu i primorati male akcionare da prodaju akcije po cijeni koja je znatno niža od realne, kazao je Bojanić.
Nezaštićeni
Bojanić je ukazao da manjinski akcionari u Crnoj Gori nemaju gotovo nikakvu zaštitu od strane Komisije za hartije od vrijednosti i Privrednog suda.
Kad se sve to sabere, onda nije nikakvo čudo što kao rezultat imamo urušavanje tržišta kapitala, a to je negdje i slika kako se uopšte ova vlast odnosi prema malim akcionarima, odnosno prema običnim ljudima, jer je sva suština njihove ekonomske politike da se velikima učini da imaju što više, a da mali nikzko ne izađu iz kruga siromaštva, zaključio je Bojanić.
Izvor: Dan
