Država je u prošloj godini, uglavnom bankama prodala više od 130 miliona eura vrijednosti državnih zapisa kojima je kratkoročno popunjavala rupe u budžetu. Sredinom januara ove godine prodala je još sedam miliona, a danas će emitovati još 44 miliona eura.
Banke su od 130 miliona emitovanih zapisa u prošloj godini kupile 114 miliona ili 87,6 %.
Kamata
Na hartije od vrijednosti u prošloj godini, kako je Pobjedi rečeno iz Centralne banke, država je platila, odnosno obračunato je 1,73 miliona eura kamata.
Godinu ranije ili u 2010. godini za kamate je kupcima zapisa, odnosno uglavnom bankama, plaćeno 1,87 miliona eura kamata.
Prosječna kamatna stopa ostvarena na aukcijama u 2011. godini kretala se od 1,8% do 3,94%, a u 2010. godini u rasponu od 2,58% do 4,34%.
Iz CBCG nijesu mogli da odgovore na pitanje kakav je „saldo“ po ovim računima.
– Centralna banka nije ovlašćena da saopštava podatke o stanju duga po osnovu emitovanih državnih zapisa – objasnili su i podsjetili da je to u nadležnosti Ministarstva finansija kao emitenta ovih hartija od vrijednosti.
Iz Centralne banke su, međutim, kao paušalne i netačne ocijenili tvrdnje iz određenih opozicionih krugova da država neće da natjera bankare da pojačaju kreditnu aktivnost zato što bi joj oni mogli vratiti „istom mjerom“ preko državnih zapisa.
– Te ocjene su paušalne i ne odgovaraju činjeničnom stanju, jer najveći iznos angažovanih sredstava banaka u državne zapise odnosi se na sredstva obavezne rezerve banaka kod CBCG. Treba imati u vidu da je Centralna banka svojim propisom omogućila bankama da 25% sredstava ukupno obračunate obavezne rezerve ne moraju izdvajati na račune CBCG, već ih mogu investirati u državne zapise – objasnili su iz ove institucije.
Krajem janura ove godine, podsjećaju oni, sredstva obavezne rezerve banaka plasirana u državne zapise iznose 41,4 miliona eura, što predstavlja 64,4% ukupnog iznosa portfolija koji se nalazi u posjedu banaka.
Kreditiranje
– Kreditna aktivnost banaka je opredijeljena prevashodno situacijom u privredi, kvalitetom ponuđenih projekata, kao i evaluacijom sposobnosti zajmoprimca da ispoštuje ugovorne
obaveze. S druge strane, svaka banka je izložena procjeni kvaliteta poslovanja kroz kontrolu interne, eksterne revizije i supervizije Centralne banke – navode u odgovoru Pobjedi iz CBCG.
Poznato je, podsjećaju, da Vlada Crne Gore i Centralna banka već duži period ulažu napore da stvore povoljniji ambijent i podsticaj bankama za povećanje kreditne aktivnosti, koja je u dužem periodu nezadovoljavajuća.
– U uslovima relativno visoke likvidnosti i potrebe za minimiziranjem rizika, banke samostalno odlučuju da dio raspoloživih sredstava plasiraju u državne zapise, koji pored sigurnosti investicije donose i znatno veći prinos u odnosu na prihode koji bi se ostvarili plasmanom ovih sredstava na stranom tržištu – ocijenili su iz Centralne banke.
U CBCG tvrde da usmjeravanje u državne zapise ne ugrožava kreditni potencijal banke.
– S obzirom da se najveći iznos odnosi na obaveznu rezervu usmjeravanje sredstava u državne zapise ne ugožava kreditni potencijal banke, odnosno mogućnosti za kreditiranje domaće privrede i stanovništva – kažu u Centralnoj banci.
Uticaj na ekonomiju
– Kupovinom državnih zapisa banke omogućavaju prevazilaženje problema krakoročne neusklađenosti priliva i odliva u budžetu, što posljedično utiče pozitivno na stabilnost privrede – ocijenili su iz Centralne banke na Pobjedino pitanje na koji način banke preko zapisa utiču na crnogorsku ekonomiju.
Emitovanje državnih zapisa, podsjećaju, predstavlja uobičajen i transparentan način kojem pribjegava najveći broj država kako bi prevazišli probleme u održavanju tekuće likvidnosti.
Kupovinom državnih zapisa bankarski sektor kratkoročno obezbjeđuje određena sredstva za alimentiranje obaveza države koje proizilaze iz budžeta, čime se, kako navode, posebno utiče na ukupnu ekonomiju i privredni sistem u cjelini.
– Državni zapisi su kratkoročni instrument tržišta novca putem kojih se apsorbuju slobodna novčana sredstva na domaćem tržištu i većina vlada u svijetu se finansira na ovaj način. Zaduživanje države putem kratkoročnih državnih zapisa, na rok do šest mjeseci, koristi se u svrhu kratkoročnog premošćavanja problema nelikvidnosti budžeta – ističu u CBCG.
Tri banke najveći kupci
Tri od 11 crnogorskih banaka su najveći kupci državnih hartija od vrijednosti.
Koje su to tri banke iz CBCG nijesu saopštili, jer nijesu ovlašćeni.
– Od jedanaest crnogorskih banaka, tri su prepoznate kao najveći investitori u državne zapise tokom 2011. godine. Centralna banka obavlja funkciju fiskalnog agenta Vlade Crne Gore u poslovima emitovanja državnih zapisa, ali nije ovlašćena da saopštava bilo kakve informacije vezano za kupce ovih hartija od vrijednosti – saopštili su Pobjedi iz CBCG.
izvor: pobjeda.me
