Ako propadne euro, građani Srbije bi bili deset odsto siromašniji, jer toliko bi koštalo prebacivanje kredita, štednih uloga i svih transakcija u neku drugu valutu, najvjerovatnije njemačku marku, procjenjuju strani i domaći analitičari.
Najpoznatiji analitičari uveliko se bave tehničkim pitanjima nestanka eura i sračunavaju koliko bi to koštalo građane pojedinih zemalja. Tako su njemački ekonomisti izračunali da bi slom evropske valute svakog Njemca koštao između 6.000 i 8.000 eura u prvoj godini, a u narednim godinama dok se finansijski sistem ne stabilizuje po 4.000 eura.
„S druge strane, spasavanje Grčke, Portugala i Italije koštalo bi svakog Njemca samo po 1.000 eura i to jednokratno“, konstatuje dnevnik „Špigel“, apelujući da se euro sačuva.
Hrvatski ekonomisti izračunali su da bi čak i drastično slabljenje eura odnijelo trećinu bogatstva građana.
Kod nas se još niko nije usudio da se pozabavi ovakvim prognozama, ali se svi slažu da poređenje sa parametrima drugih zemalja i njihove izloženosti euru dovodi do osiromašenja naših građana od deset odsto u slučaju sloma zajedničke evropske valute.
Ipak, ima i utješnih vijesti, a to je da su štedni ulozi apsolutno sigurni, a rate kredita se neće znatnije povećavati, jer će prelazak na neku drugu valutu tehnički biti relativno bezbolan.
Svi se slažu i da bi mjesto eura u Srbiji sigurno zauzela njemačka marka, tradicionalno omiljena kod nas.
Ekonomista Zoran Popov naglašava da je Evropa sada u situaciji kakva se nije desila proteklih pet decenija.
„Stanje nije nimalo naivno. Naprotiv. Potezi koji se sada vuku diktirani su interesima krupnog finansijskog sektora koji je kreditirao zemlje koje su sada u nevolji, prije svega Grčku i Italiju. Bojim se da se sve radi kako bi se zaštitili interesi banaka, a ne malih evropskih zemalja poput naše“, kaže Popov.
Tri moguća scenarija
1. Propast eura
Profesor Bečkog instituta za ekonomske studije Vladimir Gligorov potvrđuje da bi se Srbija kao i ranije orijentisala na marku, dok Miroslav Zdravković smatra da bi prebacivanje na drugu valutu proteklo glatko.
Ljubomir Madžar objašnjava da bi građani svakako bili na gubitku.
„Ne vjerujem da bi 6,7 milijardi eura štednje građana bilo ugroženo. Ipak, postoji mogućnost da dođe do gubitaka pri prelasku sa jedne valute na drugu zbog kursnih razlika. Ti gubici mogli bi da dostignu oko deset odsto vrijednosti uloga“, ističe Madžar.
2. Opstanak eura uz smanjenje eurozone
Vladimir Gligorov navodi da bi izlazak iz eurozone Italije, Grčke i eventualno još nekih država mogao da bude povoljan za europsku valutu.
„Ako se eurozona svede na centralne zemlje poput Nemačke, Francuske, Austrije… euro bi svakako ojačao u odnosu na nove valute. To bi i kod nas vjerovatno dovelo do slabljenja dinara“, ističe Gligorov.
Ljubomir Madžar naglašava da bi takav rasplet nekima doneo bogatstvo, dok bi druge osiromašio.
„Padom vrijednosti dinara svi oni koji imaju štednju u eurima osjetno bi profitirali. S druge strane, oni koji imaju kredite ili bilo kakvu vrstu dugovanja u eurima plaćali bi u dinarima znatno veće rate“, kaže Madžar i naglašava da bi eventualni izlazak Grčke i Italije iz eurozone dosta oslabio naš izvoz.
3. Opstanak eura i njegovo slabljenje u odnosu na dolar
„Ako se radikalizuje kriza, jedan od najvjerovatnijih scenarija je slabljenje eura u odnosu na dolar. Srećom po nas, to se ne bi negativno odrazilo na Srbiju, bilo bi čak i dobro za naše izvoznike“, kaže ekonomista Goran Nikolić.
Sa njim se slaže i Milan Kovačević, koji naglašava da bi u svakom slučaju bili izbjegnuti potresi u Srbiji.
izvor: pressonline.rs
