Ako ste nekada trgovali hartije od vrijednosti vjerovatno ste čuli i za pojam blue chip. Naime, termin blue chip je fraza koja se veoma često koristi na tržištu kapitala. Ukoliko želite da saznate nešto više o samom terminu i zašto je on važan za trgovinu hartijama od vrijednosti nastavite da čitate, jer ćemo vas u ovom postu detaljnije upoznati sa pojmom blue chip kompanija i tehnikama trgovine konzervativnih investitora. Oni koji su već čuli za pojam možda saznaju nešto novo.
Ko nosi prestižno priznanje blue chip?
„Blue chip” је oznaka za dobro organizovanu i finansijski zdravu kompaniju. Preduzeća koja imaju blue chip status proizvode i/ili prodaju visokokvalitetne proizvode ili usluge. Navedene kompanije su prepoznate po stabilnosti i pouzdanom rastu, čak i u vremenima ekonomskih kriza.
Blue chip ‒ mjera za vrijednost akcija ili akcije visokokvalitetnih kompanija?
Postoji nekoliko teorija o tome otkud izraz blue chip na berzi. Ipak opšteprihvaćena je teza da je on preuzet je iz kartaške igre poker. U pokeru se igra sa čipovima raznih boja, od kojih plavi imaju najveću vrijednost.
Termin blue chip se kao mjera za vrijednost akcija prvi put pominje 1923. godine, kada ga je Oliver Gingold, zaposleni u Dow Jonesu, iskoristio za opisivanje visokih cijena akcija. U to vrijeme, blue chipse koristio za kompanije čijim se hartijama trgovalo po cijeni od 200 dolara i više za akciju. (više možete vidjeti na stranici www.investopedia.com) Vremenom je izraz blue chip prestao da se odnosi samo na kompanije sa visokom cijenom akcija, a sve više se koristio za akcije visokokvalitetnih kompanija koje su izdržale test vremena.
Blue chip kao odliku imaju kompanije koje uspješno posluju dugi niz godina, kao što su Nike, Coca-Cola, Disney, PepsiCo, IBM, Apple… i koje su lideri u svojim industrijama. Status blue chip kompanije navedena preduzeća su stekla zahvaljujući činjenici da su preživjela višestruke ekonomske krize.
Ukoliko ste vlasnik akcija blue chip kompanije, imate mogućnost brze prodaje svojih akcija ukoliko su vam potrebna novčana sredstva.
Svi ozbiljni investitori imaju u vlasništvu akcije bar neke od navedenih kompanija u svom portfoliju. Konzervativni investitori koje karakteriše niska sklonost ka riziku, najčešće ulažu u akcije kompanija koje imaju karakteristike blue chipa. Posjedovanje navedenih akcija podrazumijeva očuvanje uloženog kapitala, ali i redovan prinos od isplate dividendi. Kao najbolji izbor za portfolio ističu se akcije takozvanih aristokratskih kompanija, koje ne samo da su u posljednjih 25 godina isplaćivale dividendu, nego su je nesprestano i povećavale. Pojedini ekonomski analitičari i sam naziv blue chip povezuju sa izrazom plava krv, što je sinonimom za aristokratiju.
Jedan od najpoznatijih investitora svih vremena Bendžamin Grejem ističe da konzervativni investitori treba da ulažu u akcije preduzeća koja pripadaju upravo navedenim aristokratskim kompanijama. Prije ulaganja ovi investitori sprovode fundamentalnu i tehničku analizu hartija od vrijednosti u koje žele uložiti svoja sredstva. Fundamentalna analiza se bavi proučavanjem ekonomskih, socijalnih i političkih pokazatelja ekonomije, dok tehnička analiza proučava istorijske i aktuelne podatke o cijenama i obimu trgovine navedenom hartijom, a sve sa ciljem da se predvide aktivnosti na tržištu i kretanje cijene hartije u budućem periodu. Više vrijednih savjeta velikih investitora možete pronaći ovdje.
Još jedan veoma važan argument za ulaganje u akcije sa blue chip karakteristikama je njihova likvidnost, jer su visokolikvidne i njima se svakodnevno trguje na tržištu. Ovo u konačnom znači da ćete kao vlasnik akcija blue chip kompanije sigurno moći brzo da prodate svoje akcije ukoliko su vam potrebna novčana sredstva.
Odlike kompanija sa plavim čipom
- Mala zaduženost
- Veliki povrat na imovinu (ROA)
- Veliki povrat na kapital (ROE)
- Stabilan odnos duga prema kapitalu
- Velika tržišna kapitalizacija
Šta je blue chip indeks i čemu služi?
Prvi podatak koji u medijima i na berzama pogledaju svi ozbiljni berzanski analitičari i investitori je kretanje blue chip indeksa. Naime blue chip indeks je berzanski indeks koji prati kretanje vrijednosti akcija kompanija sa blue chip karakteristikama. Investitori analizom kretanja blue chip indeksa prate stanje u cjelokupnoj ekonomiji. Vrijednost indeksa se mijenja konstantno dok berza radi i prikazuju trend kretanja tržišta. Ako je indeks u padu, u padu је i većina akcija koje indeks obuhvata, i obrnuto. Investitori koji ne žele mnogo da rizikuju kreiraju svoj portfolio kupovinom akcija kompanija koje ulaze u sastav blue chip indeksa.
U Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) najpopularniji je Dow Jones Industrial Average (DIJA). Navedeni indeks se sastoji od 30 najvećih kompanija u SAD kojima se trguje na berzi. Jedan od najpoznatijih blue chip indeksa na evropskim berzama je: DAX indeks, koji prati kretanje 30 blue chip kompanija na Frankfurtskoj berzi.
Crnogorska Montenegro berza ima svoj blue chip indeks MNSE10, koji se sastoji od deset renomiranih kompanija na domaćem tržištu.
Blue chip indeksi ne moraju biti nacionalni, odnosno, ne moraju obuhvatati akcije kompanija iz jedne države, već mogu sadržati akcije najvećih kompanija iz određenog regiona. New Europe Blue Chip Index(NTX) koji prati kretanje 30 najvećih kompanija kojima se trguje u centralnoj, istočnoj i jugoistočnoj Evropi, upravo je primjer regionalnog indeksa.
I crnogorska Montenegroberza ima svoj blue chipindeks MNSE10 koji se sastoji od deset renomiranih kompanija na domaćem tržištu. Navedeni indeks Montenegroberze ima za cilj da što preciznije opiše kretanje cijena akcija reprezentativnih preduzeća na lokalnom tržištu. Ukoliko vas interesuje koje kompanije ulaze u sastav ovog indeksa, pogledajte na http://www.montenegroberza.com/code/navigate.asp?Id=1014 i sami procijenite da li navedene kompanije zaslužuju da nose oznaku blue chip kompanija, a samim tim i da li indeks MNSE10 možemo zvati blue chip indeksom.
Ukoliko planirate da uložite novac u hartije od vrijednosti, tu je Služba investicionog bankarstva Erste banke da vam da tačne i precizne informacije o svim hartijama od vrijednosti na domaćoj i inostranim berzama, kao i da vam pomogne da kreirate svoj portfolio u skladu sa vašim željama i očekivanjima. Možete nam pisati na mail [email protected] ili nas pozvati na 020440495. Čekamo vas i dobro došli.
Autor: Rade Deretić je stručni saradnik za brokerske poslove u sektoru riznice Erste Banke
Izvor: blog Erste banke
