Iako ova tvrdnja u najmanju ruku zvuči skandalozno, nema sumnje da je potkrijepljena dokazima. Naime, velika sociološka studija riješila je dugogodišnju dilemu kada je riječ o povezanosti religioznosti i ekonomskog blagostanja u društvu.
Autori tvrde da su rezultati pokazali da je sekularizacija društva u 20. vijeku prethodila snažnijem ekonomskom razvoju, a ne obrnuto. Dakle, sociolozi su dokazali da se u kapitalizmu religiozne zemlje ne snalaze baš najbolje.
Religiozne zemlje, za razliku od nereligioznih i dalje zadovoljstvo pronalaze u duhovnom, a ne u materijalnom.
U uvodu svog rada autori ističu da je već dugo poznato da su stanovnici siromašnijih zemalja religiozniji, a stanovnici bogatih manje religiozni. Ali postavljaju pitanje koja je od tih pojava prethodila onoj drugoj.
Naime, neki sociolozi su zastupali tezu da siromaštvo podiže nivo religioznosti, a bogatstvo smanjuje. Na primjer, Emil Durkem je tvrdio da religioznost slabi kada tehnološki razvoj zadovolji ljudske materijalne potrebe. Neki drugi su, pak, smatrali da promjene u religioznosti mogu biti povoljne za ekonomski rast. Maks Veber je smatrao da je protestantska etika, osobito kalvinistička, koja je podržavala vjernike da rade u sekularnom društvu, bila temeljni pokretač za razvoj kapitalizma.
Religiozne zemlje su nazadovale u 20. vijeku
Čitav talas naučnih dostignuća i mogućnost komunikacije omogućile su ljudima širom svijeta, i bez prisustva kapitalizma, da odbace vjersku dogmu kao jedinu validnu. Talas oslobođenja je samo pripremio tlo za današnju situaciju. U istraživanju, naučnici su koristili podatke koji su prikupljani od 1990. godine pa do danas. Upitnici su uključivali, između ostalog, brojna religiozna pitanja, od onih o porodičnim vrijednostima do onih o odnosu prema pobačaju, razvodu i homoseksualnosti. Studija je sprovedena na uzorku od 109 zemalja, širom svijeta.
Autori u uvodu takođe ističu da su rezultati njihove analize pokazali da je porast nereligioznosti u prošlom vijeku generalno prethodio ekonomskom rastu.
”Naši nalazi pokazuju da sekularizacija prethodi ekonomskom razvoju, a ne obratno”, rekao je vođa istraživačkog tima sa bristolskog univerziteta.
Tolerancija i ljudska prava
Koautor studije upozorava da to ne znači da sekularizacija doslovno uzrokuje ekonomski rast jer su oba fenomena mogli prouzrokovati neki treći činioci i to s vremenskim distancom. Autori ističu da je studija takođe utvrdila da su tolerancija i razvoj ljudskih prava u 20. vijeku još snažnije povezani s ekonomskim razvojem. Ove korelacije ostale su snažne čak i kada su isključili faktore kao što su obrazovanje i kulturno nasleđe. Iz toga se može zaključiti da je glavni pokretač uspjeha u društvu tolerancija.
”Sekularizacija vrlo često ide zajedno s većom tolerancijom prema homoseksualnosti, pobačaju, razvodu i sl.”, izjavio je koautor studije.
U zaključku studije stoji da ovi rezultati ne znače da religiozne zemlje ne mogu biti ekonomski uspješne.
”Vjerske institucije moraju pronaći svoje vlastite načine modernizacije i poštovanja ljudskih prava”, poručili su istraživači.
(CdM)
