Deset godina uspostavljanja ekonomskih odnosa Crne Gore i Republike Turske
Jedinstveni portal u Crnoj Gori koji prati odnose između Crne Gore i Republike Turske u nizu svojih aktivnosti bilježi i intervju sa osnivačem i predsjednikom Upravnog odbora turske kompanije Gintaš, za koju svi znamo da je investirala izgradnju zelene pijace, tržnog centra Mall of Montenegro i hotela Ramada u centru glavnog grada Crne Gore.
2016 godina je godina u kojoj će Crna Gora proslaviti 10 godina nezavisnosti a isto tako i proslaviti 10 godina ekonomske saradnje između Crne Gore i Republike Turske čiji je upravo začetnik predsjednik Upravnog odbora kompanije Gintaš g-din Nedžip Nađi Doru (Necip Naci Doğru)
Nedžip Nađi Doru je rođen 1956 godine i nakon završenih studija smjer Građevinski Inženjering na Istanbul Teknik Univerzitetu u Istanbulu, sa svoje 23 godine sa dva prijatelja osniva kompaniju Gintaš u turskom gradu Bursa sa kojima je i danas partner. Kompanija Gintaš je građevinska kompanija koja iza sebe ima mnoštvo realizovanih projekata unutar Turske od kojih su najpozanitiji izgradnja autobuske stanice u gradu Bursa, prestižne tržnice u mnogim gradovima u Turskoj i poslednji projekat izgradnja „Krokodil Arene“ fudbalskog stadiona u gradu Bursa koja je po broju stanovnika na 4. mjestu odmah poslije Istanbula, Ankare i Izmira. Van granica Turske Gintaš je prisutan i na Balkanu od 1995 godine kada je sa nekoliko investicija poboljšao životne standarde i omogućio nova radna mjesta u glavnom gradu Albanije Tirani i kasnije 2003 godine počinju pregovori za investicije u Crnoj Gori. Nakon dugogodišnje saradnje i ispitivanja tržišta 2006 godine prije referenduma je bačen kamen temeljac na gore pomenute investicije i kompanija Gintaš ne postaje samo prvi turski investitor već postaje prvi strani investitor na prostorima Crne Gore. Prva posjeta na državnom diplomatskom nivou je bila posjeta tadašnjeg ministra industrije i trgovine Vlade Republike Turske Ali Đoškuna koji je upravo podržao investiciju Gintaša u ime Vlade Turske.
Dakle kompanija Gintaš kao prvi strani investitor u Crnoj Gori danas slavi 6 godina funkcionisanja tržnog centra Gintaš ili poznat kao Mall of Montenegro, a 3 godine postojanja hotela Ramada koja je svrstana u rang najboljih i najpopularnijih hotela na prostoru Crne Gore.
Gintaš je u Crnoj Gori sproveo i nekoliko manjih projekata kao što su projekat pitke vode u jednom od naselja u Baru i projekat otpadnih voda u Herceg Novom čiji su radovi pri kraju.
NA pitanje portala koje su dobre odnosno loše strane kao prvog investitora na prostorima Crne Gore g-din Nedžip je odgovorio:
– „Naravno biti prvi strani investitor u jednoj zemlji je velika privilegija i ponos za našu kompaniju. Svi u državi su radili na tome da nam pomognu i olakšaju na šta smo i zahvalni svim instuticijama i državnim organima ali naravno uz dobre strane postoje i loše strane a to su u našem slučaju bile naplate komunalne takse koja je bila veoma visoka. Ja kao predsjednik odbora za ekonomske odnose Turske sa Crnom Gorom sam se uvijek zalagao za ukidanje komunalne takse što je i urodilo plodom. Investitori u Crnoj Gori trenutno su većina njih oslobođeni komunalne takse i to je velika prednost za investiciju velikog obima. Druga loša strana je to da je država bila tek u začetku i državni organi i institucije su bile tek formirane i vezano za birokratske poslove bilo je teže nego što je to danas kada sistem već počinje da funkcioniše kako treba. Međutim, sve u svemu mi smo zadovoljni odnosom svih pojedinaca prema našoj kompaniji i dokaz da smo mi i dalje na prostorima Crne Gore govori o našoj posvećenosti i ciljevima poslovanja na ovim prostorima.“
NA pitanje portala kako je generalno mišljenje turskih državljana o Crnoj Gori, odnosno poslije toliko provedenih godina na prostorima Crne Gore kako ocjenjujete odnos crnogorskih državljana prema Turskoj dobili smo odgovor:
– „Odnosi između Crne Gore i Republike Turske su na najvećem mogućem nivou. Turska je pokazala da je uz Crnu Goru i nakon prve nezavisnosti 1878 godine poslije Berlinskog kongresa je bila jedna od prvih zemalja koja je priznala nezavisnost Crne Gore. To je naravno i pokazala i poslije referenduma 2006 godine. Možemo biti svjedoci veoma dobre razmjene turista i posjete iz Crne Gore u Tursku i iz Turske u Crnu Goru rastu iz dana u dan. Diplomatski odnosi su na najvećem mogućem nivou, potrebno je više raditi na unapređenju ekonomskih odnosa. Veoma bitan faktor za dobre odnose su i iseljenička populacija koja je u nekoliko navrata napustila ove prostore i sada su časni državljani Republike Turske a nijesu zaboravili svoje korijene i uvijek su u želji da što bliže saradjuju sa Crnom Gorom.“
KAKO ocjenjujete ekonomske odnose između dvije države:
– „Sa ponosom moram reći da sam ja prvi čovjek koji je započeo ekonomske odnose Turske sa Crnom Gorom. 2003 godine sam imao prvi susret sa zvaničnicima i 2006 godine smo započeli danas završene investicije. Gintaš je izgradio gradsku pijacu, tržni centar i hotel i sa pomenutim investicijama omogućio preko 1000 novih radnih mjesta. Poslije nas ne možemo a da ne pomenemo Turkish Airlines koji je u početku skeptično započeo sa tri leta nedjeljno danas imamo svakog dana direktnu liniju sa Istanbulom i konekciju u čitav svijet a u ljetnjem periodu imamo čak i 10 letova nedjeljno. Takođe investicije Tosčelika u Željezaru Nikšić i Global porta u kontejnerski terminal luke Bar su veoma važna strateška mjesta i bitne investicije turskih kompanija. Turski investitori su zainteresovani za ulaganja u Crnu Goru, potrebno je da lokalna resorna ministarstva i institucije u Crnoj Gori naprave značajnije programe i angažuje profesionalne pojedince koji će lobirati i ubijediti investitore za moguća ulaganja kapitala na ovim prostorima.“
NA kojim poljima očekujete potencijalne investitore iz Turske u Crnoj Gori:
– “Crna Gora kao i svaka nova država ima veoma veliki potencijal za strane investitore. Potrebno je da se što više ulaže u infrastrukturu, građevinu, energetiku, saobraćaj, turizam i poljoprivredu. Douš grupa iz Turske je veoma zainteresovana za ulaganje u marine i lučki turizam i izvjesno je da će u bliskoj budućnosti Douš grupa biti prisutna u Crnoj Gori sa veoma prestižnim investiticijama. Sektor energetike je sektor gdje su nekolike turske firme bile u komunikaciji sa resornim ministarstvima i čak i uradile detaljne fizibiliti studije tako da treba očekivati nova investiranja u ovu oblast. I naša je kompanija takođe zainteresovana za ulaganja u energetske projekte, i naše prisustvo na ovim prostorima pokazuje da smo i dalje zainteresovani za dalja ulaganja i dobru saradnju sa Crnom Gorom.“
„Sektor obrazovanja i zdravstva vidim kao dva sektora gdje je najpotrebnije ulaganje i Crna Gora mora što više raditi na unapređenju ove dvije oblasti. Potpisivanjem sporazuma između dvije države o priznavanju diploma otvaraju se vrata studentima da mogu studirati van svojih granica. Ukoliko Turska priznaje diplome sa crnogorskih univerziteta to je veliki potencijal da turski studenti imaju programe za studiranje i samim tim bi Crna Gora imala veoma veliki prihod od svih potencijalnih pojedinaca. Takođe potrebne su edukacije i usavršavanje doktora sa ovih prostora. Turska je u poslednjih nekoliko godina veoma prepoznatljiva kao unaprijeđena država po kvalitetu u oblasti medicine i to Crna Gora treba da iskoristi. Takođe i u oblasti poljoprivrede postoji ogroman potencijal. Npr.ukoliko Crna Gora uspije da smanji kote na izvoz mesa iz Crne Gore u Tursku to bi bila nezapamćena trgovinska razmjena mjesnih proizvoda. Ima toliko potencijala samo se treba ozbiljno posvetiti poslu i obavezama.“
NA kraju razgovora smo pitali g-dina Nedžipa da li je konkretno zadovoljan investicijama u Crnoj Gori i njegova očekivanja od budućnosti poslovanja u Crnoj Gori, uz osmjeh nam je odgovorio da samim prisustvom u Crnoj Gori pokazuje da žele i dalje da posluju na ovim prostorima, a da nije sve u novcu nekada treba i gledati moralnu i psihološku stranu poslovanja.
Zahvaljujemo se g-dinu Nedžipu na iskrenim komentarima i njegov akcenat na proslavu deset godina uspostavljanja ekonomskih odnosa između Crne Gore i Republike Turske smatramo veoma važnim i želimo da bude što više investitora poput Gintaša koji je omogućio preko 1000 novih radnih mjesta u glavnom gradu Crne Gore.
